Matter Labs, team đứng sau zkSync Era, đã giới thiệu khung nguồn mở để xây dựng zk-rollup và layer-3 được gọi là “ZK Stack”.
Khung này sẽ cho phép nhà phát triển tạo ra các “Hyperchain” (siêu chain) độc lập dựa trên bằng chứng zero-knowledge (không kiến thức – ZK), có thể kết nối liền mạch trong một mạng không cần niềm tin, có độ trễ thấp và chia sẻ thanh khoản.
ZkSync ra mắt ZK Stack
ZK Stack được xây dựng dựa trên code của zkSync Era (ZK rollup đầu tiên tương thích với Ethereum Virtual Machine) và cung cấp quyền kết nối liền mạch.
Điều này có nghĩa là người tạo có toàn quyền đối với code và có thể tùy chỉnh cũng như định hình mọi khía cạnh của chain. Trong khi đó, mạng lưới các Hyperbridge (siêu cầu nối) tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết nối mọi Hyperchain, cho phép khả năng tương tác không đáng tin cậy, nhanh chóng và rẻ.
Theo thông báo, ZK Stack đánh dấu cột mốc thay đổi mô hình quan trọng đối với team nòng cốt zkSync, sau thời gian tập trung cao độ vào việc xây dựng công nghệ ZK tiên tiến nhất và nhanh nhất có thể.
ZK Stack là câu trả lời cho những thách thức được nêu trong ZK Credo và Matter Labs tin rằng điều quan trọng là phải xây dựng kiến trúc phù hợp ngay từ đầu để khai thác toàn bộ tiềm năng của các siêu năng lực ZK.
ZK Stack miễn phí, được phát triển theo giấy phép nguồn mở MIT/Apache hoàn toàn cho phép và được thiết kế theo module.
Hơn nữa, các nhà phát triển có thể tùy chỉnh và định hình mọi khía cạnh của Hyperchain, từ việc lựa chọn trình sắp xếp thứ tự và chế độ sẵn có dữ liệu để xác định nền kinh tế token của họ. ZK Stack đã được thử nghiệm qua nhiều thử thách, với zkSync Era là ZK rollup được áp dụng rộng rãi nhất trên Ethereum, đảm bảo tính bảo mật và độ tin cậy.
Mặc dù ZK Stack không dành cho tất cả mọi người, nhưng các nhà phát triển yêu cầu tùy chỉnh phù hợp cho chain của họ hoặc cảm thấy thoải mái về kết nối không đồng bộ với hệ sinh thái rộng lớn hơn sẽ thấy nó hữu ích.
Ví dụ, những người xây dựng game hoặc mạng xã hội yêu cầu trình sắp xếp thứ tự nhẹ không bị gánh nặng ứng dụng phi tập trung (dapp) và các trường hợp sử dụng. Các ngân hàng hoặc doanh nghiệp tìm kiếm chain riêng tư khép kín trong khi vẫn kết nối với phần còn lại của hệ sinh thái.
Nhìn chung, ZK Stack là một khung toàn diện cung cấp cho các nhà phát triển tính linh hoạt, khả năng tùy chỉnh và khả năng mở rộng vô song. Kiến trúc module và có thể kết hợp cho phép các nhà phát triển xây dựng layer 2 và layer 3 tùy chỉnh do ZK cung cấp dựa trên code của zkSync Era, đã được thử nghiệm “thực chiến” và được coi là một trong những ZK rollup được áp dụng rộng rãi nhất trên Ethereum.
Trận chiến của các chain
ZkSync và Optimism đều là giải pháp mở rộng layer 2 cho Ethereum sử dụng công nghệ Optimism rollup để tăng thông lượng giao dịch và giảm phí. Tuy nhiên, có một số khác biệt giữa chúng.
Một trong những điểm khác biệt chính là cách tiếp cận bằng chứng gian lận mà họ thực hiện. Optimism sử dụng bằng chứng gian lận mà về cơ bản là những thách thức đối với dữ liệu đã được gửi đến rollup, để đảm bảo hệ thống vẫn an toàn. Bằng chứng gian lận đòi hỏi lượng tính toán đáng kể và có thể dẫn đến thời gian chờ đợi lâu hơn cho người dùng.
Ngược lại, ZkSync sử dụng bằng chứng ZK để đảm bảo tính hợp lệ của dữ liệu gửi đến rollup, cho phép thời gian giao dịch nhanh hơn và phí thấp hơn. Sử dụng bằng chứng ZK cũng cho phép ZkSync hỗ trợ các giao dịch bảo vệ quyền riêng tư, điều mà Optimism hiện không cung cấp.
Một điểm khác biệt nữa giữa hai loại này là khả năng tương tác với mạng Ethereum. Optimism yêu cầu người dùng đợi một tuần để rút tiền khỏi rollup, trong khi ZkSync cho phép việc rút tiền được thực hiện ngay lập tức. Vì vậy, ZkSync phù hợp hơn cho các trường hợp sử dụng yêu cầu thanh khoản gần như ngay lập tức, chẳng hạn như giao dịch.
Về mặt áp dụng, cả hai nền tảng đều đang đạt được sức hút. ZkSync được một số dự án nổi tiếng như Gitcoin, Loopring và Immutable X ưu ái, trong khi Optimism được Uniswap, Synthetix và các giao thức DeFi phổ biến khác áp dụng.
Minh Anh
Theo Bitcoinist
