Báo cáo Thị trường Crypto nửa đầu năm 2022

Nửa đầu năm 2022 là một trong những giai đoạn tiêu cực nhất với thị trường crypto trong vòng 2 năm gần đây. LUNA, một trong những hệ sinh thái lớn nhất thị trường crypto sụp đổ, bên cạnh đó nhiều tổ chức native trong crypto rơi vào tình trạng “buộc phải bán”, hoạt động giao dịch và giá giảm sâu…

Kiến thức trọng tâm:

• Chính phủ Mỹ triển khai chính sách thắt chặt tiền tệ để rút lượng tiền dư thừa ra khỏi nền kinh tế.
• Thị trường Crypto có tương quan cao với nền kinh tế Mỹ, dao động tương tự như các loại tài sản có rủi ro cao. Vì vậy, khi chính phủ Mỹ triển khai chính sách thắt chặt tiền tệ, thị trường crypto có xu hướng giảm mạnh hơn các thị trường tài chính khác.
• Tình hình kinh tế vĩ mô tồi tệ cộng thêm việc thị trường crypto đang trong tình trạng không có các câu chuyện chất lượng để thu hút dòng tiền mới vào thị trường. Các sự kiện tiêu cực như sự sụp đổ của Terra, Three Arrows Capital, Celsius và nhiều tổ chức lớn nhỏ khác đã khiến thị trường crypto rơi vào tình trạng giảm giá sâu.
• Các xu hướng mới trong tương lai sẽ hình thành trên những vấn đề cũ còn tồn động và chưa giải quyết được trong mùa bull run vừa qua. Tiêu biểu là vấn đề về việc mở rộng blockchain.

Đây là bài viết bao quát từ thị trường Vĩ mô đến thị trường Vi mô và đã được đội ngũ Coin98 Insights chuyển hóa thành video. Bạn có thể xem ngay tại đây nhé.

Tổng quan kinh tế & chính trị trong nửa đầu năm 2022

Do ảnh hưởng của Covid-19, FED đã thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng, “bơm” khoảng 4,600 tỷ USD vào thị trường với mục đích kích thích nền kinh tế phát triển trở lại sau thời kỳ phong tỏa do dịch bệnh.

Lãi suất thấp tạo ra một nguồn vốn “giá rẻ”, góp phần tạo thanh khoản dồi dào cho các tài sản tài chính. Đây là môi trường lý tưởng để các loại tài sản rủi ro như cổ phiếu công nghệ hay thị trường crypto. Điều này làm cho ROI trung bình của hoạt động đầu tư trên thị trường hầu hết đều là dương:

• ROI của BTC đạt 1,700%, total market cap tăng 2,000%.
• ROI vàng hơn 40%.
• Stock với mức tăng 110%.

Tuy nhiên, dưới tình trạng lạm phát cao do nới lỏng tiền tệ và xung đột chính trị nên các ngân hàng trung ương bắt buộc phải thắt chặt định lượng (QT), rút lượng tiền dư thừa ra khỏi nền kinh tế.

Đây là tổng quan những nét chính về tình hình kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính nói chung trong giai đoạn 2020 – 2022. Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng điểm qua các sự kiện nổi bật ảnh hưởng tới tình hình vĩ mô trong nửa đầu năm 2022.

Xung đột chính trị giữa Nga và Ukraine

Cuộc xung đột chính trị giữa Nga và Ukraine đã gây ảnh hưởng tiêu cực lên nền kinh tế nói chung. Khi các lệnh trừng phạt lên Nga từ phía phương Tây tác động lên giá dầu, lương thực và các loại hàng hoá cơ bản khiến chúng tăng trưởng.

Từ đó gây ra các vấn đề rất nghiêm trọng đối với nền kinh tế như gián đoạn chuỗi cung ứng, lạm phát, chi phí gia tăng… buộc FED và các ngân hàng trung ương phải có kế hoạch tăng lãi suất và thắt chặt tiền tệ để kiểm soát lạm phát.

Cụ thể, giá dầu Brent đã tăng ~46.6% kể từ đầu năm tới cuối tháng 6. Trong đó có thể kể tới mức tăng giá đột biến 30% kể từ khi tổng thống Nga, Vladimir Putin tuyên bố chiến dịch quân sự đặc biệt với Ukraine vào ngày 24/02.

Tuy đã có sự hạ nhiệt (giảm ~14% kể từ đỉnh lập được trong tháng 3) nhưng đứng trước các rủi ro từ nhiều yếu tố (tình hình chính trị, các nước OPEC không thể đáp ứng nâng sản lượng dầu…), tương lai đối với giá dầu vẫn còn khá bất định.

Bên cạnh giá dầu, cuộc chiến cũng đã góp phần đẩy giá lương thực lên cao (đặc biệt ở khu vực châu Âu) khi Nga và Ukraine là hai quốc gia với sản lượng xuất khẩu lúa mì hàng đầu thế giới. Cũng như dầu thô cũng là một đầu vào sản xuất quan trọng cho ngành nông nghiệp.

Từ đó, mức sống của người dân trên phạm vi toàn cầu chịu áp lực rất lớn từ các mục đích chính trị của các quốc gia buộc họ phải thắt chặt chi tiêu. Số liệu từ Cục Phân tích Kinh tế Mỹ cho thấy tốc độ tăng trưởng chi tiêu của người dân nước này đang ở mức thấp nhất kể từ năm 2021 cho tới nay.

Do giá cả hàng hoá gia tăng, đời sống gặp nhiều khó khăn nên người dân nói chung sẽ phải chi tiêu nhiều hơn cho những nhu cầu cơ bản. Dẫn đến các khoản tiết kiệm và đầu tư theo đó có xu hướng giảm và điều này ảnh hưởng tiêu cực tới các thị trường tài chính khi không có thêm các dòng tiền mới từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Nền kinh tế gặp khó khăn

Chiến tranh và xung đột chính trị đã tác động tiêu cực lên nền kinh tế toàn cầu. Theo dự báo từ World Bank, tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ đi ngang trong giai đoạn 2022 – 2024 với mức tăng trưởng GDP trong khoảng 3%.

Dự báo tăng trưởng GDP trong năm 2022 được World Bank điều chỉnh giảm đi 1.2% (so với dự báo từ tháng 1 khi chưa xảy ra cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine).

Chi tiết báo cáo của World Bank các bạn có thể tham khảo tại đây.

Tình hình kinh tế hiện nay được nhiều chuyên gia so sánh với thời kỳ những năm 1970 khi tình trạng đình lạm diễn ra.

Thời điểm những năm 1970, cú sốc nguồn cung dầu cũng đã gây ra tình trạng giá cả hàng hoá gia tăng kéo theo tăng trưởng kinh tế suy giảm. Trong năm 2022 chúng ta cũng đang chứng kiến một sự kiện tương tự xảy ra.

Tuy vậy, vẫn có những điểm tích cực do các chính phủ đã có dữ liệu lịch sử trước đó để có thể điều chỉnh các chính sách tài khoá và tiền tệ phù hợp để không quá ảnh hưởng tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, một tác động khác khiến kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại đó là các ngân hàng trung ương lớn tăng mạnh lãi suất để kiềm chế lạm phát. Khi đó, nguồn vốn sẽ quay trở về các đồng tiền mạnh ở những nền kinh tế phát triển khiến các nước đang phát triển (có tốc độ tăng trưởng GDP nhanh hơn) không có đủ nguồn lực để phát huy hết tiềm năng vốn có.

Cũng theo dự báo từ World Bank, số liệu lạm phát trên toàn cầu sẽ bắt đầu hạ nhiệt từ quý 3 năm 2022 trở đi và dần ổn định ở mức 2%-3% từ năm 2023.

Tuy nhiên, tình trạng kinh tế vẫn khó có khả năng sẽ tăng trưởng ổn định trở lại từ 2023.

Theo như biểu đồ phân phối dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu, kịch bản tăng trưởng GDP cơ sở trong năm 2023 là 3% với 50% tỷ lệ sẽ dao động trong khoảng 1.6-4%.

Do đó, dù theo kịch bản cơ sở, chúng ta vẫn khó có thể chứng kiến sự tăng trưởng trở lại trong năm 2023 cũng như tiềm ẩn rủi ro tiếp tục suy giảm, nhưng nếu các chính phủ có thể chấm dứt được xung đột cũng như có chính sách phù hợp thì bức tranh sáng hơn đối với kinh tế toàn cầu vẫn có thể diễn ra.

Chính sách tiền tệ từ FED

Sau cuộc họp tháng 12 năm 2021, FED đã đưa ra quyết định sẽ bắt đầu thắt chặt tiền tệ kể từ đầu năm 2022 với lãi suất đến cuối năm được FED lên kế hoạch ở mức ~0.9%.

Tuy nhiên cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đã tác động và làm thay đổi hoàn toàn quyết định này. Tình trạng lạm phát cao đã khiến FED phải tăng lãi suất lớn hơn nhằm đối phó với tình cảnh hiện tại.

Lạm phát ở Mỹ tiếp tục ở mức cao, số liệu mới nhất về lạm phát của Mỹ (cập nhật vào ngày 10/6) đạt 8.6%, mức ghi nhận cao nhất kể từ năm 1981 cho tới nay.

Tình trạng lạm phát tăng cao kể từ sự kiện giữa Nga và Ukraine đã khiến FED bắt buộc phải có kế hoạch nâng lãi suất sốc hơn nhằm kiềm chế giá cả hàng hoá.

Biểu đồ Dot Plot trong cuộc họp mới nhất của FED tại kỳ họp tháng 6 đã làm rõ hơn quan điểm này.

Cụ thể, dựa trên các chỉ số cùng các dự báo về lạm phát, tăng trưởng GDP và thất nghiệp, các nhà hoạch định chính sách đã đưa ra mức lãi suất dự kiến trong năm 2022 của FED dao động trong khoảng 3.1-3.9%. Con số này đã tăng gấp 3-4 lần so với kỳ họp cuối năm 2021 và dẫn đến gây ảnh hưởng tiêu cực tới hầu hết các thị trường tài chính (cổ phiếu, trái phiếu, crypto…)

Về kế hoạch cắt giảm bảng cân đối kế toán, theo Bloomberg, FED dự kiến sẽ thu hẹp tài sản đi khoảng 5,000 tỷ USD trong giai đoạn từ năm 2022 – 2026, trong đó:

• 600 tỷ USD trong 2022.
• 1,000 tỷ USD trong 2023.
• 3,000 tỷ USD trong giai đoạn 2024-2026.

Tuy nhiên, theo biểu đồ Dot Plot ở bên trên, FED có khả năng sẽ lại nới lỏng tiền tệ trở lại kể từ năm 2024 trở đi để kích thích nền kinh tế sau thời kỳ khó khăn như hiện tại. Do đó, có thể con số mục tiêu 5,000 tỷ USD thu hẹp sẽ không được thực hiện.

Mặt khác, nới lỏng tiền tệ trở lại đi kèm với bảng cân đối kế toán của FED không bị thu hẹp sẽ là một môi trường thích hợp hơn cho sự tăng trưởng của các tài sản như chứng khoán, bất động sản, crypto…

Diễn biến tiêu cực của các loại tài sản

Dưới các tác động của lạm phát, kinh tế đi xuống và chính sách thắt chặt tiền tệ từ phía FED và các ngân hàng trung ương trên toàn cầu, các loại tài sản khác nhau như cổ phiếu, vàng, trái phiếu, crypto… đều chịu ảnh hưởng tiêu cực.

Đối với thị trường cổ phiếu, chỉ số S&P 500 (đại diện cho 500 công ty có vốn hoá lớn nhất trên sàn chứng khoán Mỹ) đã ghi nhận mức giảm ~21% kể từ ATH và ~19.88% kể từ đầu năm cho tới nay.

Tình hình kinh tế khó khăn, dòng tiền bị rút, lãi suất gia tăng khiến chi phí của các doanh nghiệp gia tăng cũng như doanh thu suy giảm. Đây là nguyên nhân chính khiến cổ phiếu có mức sụt giảm như hiện tại.

Thị trường trái phiếu trước nay luôn được coi là lớp tài sản an toàn và ít rủi ro, dưới tác động tiêu cực của yếu tố vĩ mô, cũng bị bán tháo.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm tiếp tục duy trì xu hướng tăng, cho thấy áp lực bán tháo trái phiếu đang diễn ra dưới tác động của việc tăng lãi suất và các hoạt động bán trái phiếu của FED để thu hẹp bảng cân đối kế toán.

Ngược lại với chứng khoán, thị trường bất động sản vẫn đang duy trì ở mức cao (đối với giá nhà) là hậu quả từ môi trường lãi suất thấp trước đó. Chỉ số giá nhà tại Mỹ tuy đã tăng trưởng chậm lại nhưng vẫn đang ở mức cao. Thậm chí tốc độ tăng trưởng trong năm 2021 còn lớn hơn giai đoạn tiền bong bóng nhà đất năm 2004.

Bên cạnh Mỹ, nhiều quốc gia như New Zealand, Canada, Australia… cũng đang được OECA cảnh báo ở mức cao.

Thị trường nhà ở luôn có những rủi ro do các vấn đề về vay nợ và thanh khoản gây rủi ro cho nền kinh tế. Trên thực tế, vẫn có những quốc gia đang có tình hình bất động sản rất nóng.

Giá nhà tăng còn gây ảnh hưởng trực tiếp tới thu nhập và tiết kiệm của người dân khi họ phải chịu chi phí cho việc lưu trú cao hơn.

Diễn biến giá vàng trong năm 2022 có điểm nhấn trong sự kiện xung đột chính trị giữa Nga và Ukraine với mức tăng 13.6% trong vòng 1 tháng kể từ đầu tháng 2 đến tháng 3.

Tuy vậy, sau đó giá vàng đã hạ nhiệt trở lại do các tác động từ chính sách tiền tệ thắt chặt, tính từ đầu năm cho tới nay, vàng gần như không có sự thay đổi về giá chỉ tăng 0.2%.

Như vậy, khi nhìn vào các yếu tố vĩ mô có thể thấy khi nền kinh tế đi xuống, thu nhập và tiết kiệm của người dân bị suy giảm thì các tài sản tài chính khó có thể tăng trưởng. Tuy vẫn có một vài lớp tài sản có sự tăng giá như bất động sản hay hàng hoá, lương thực nhưng chúng không phải là các yếu tố tích cực đối hơn nữa còn gây ra những rủi ro nhất định cho nền kinh tế.

Trong bối cảnh đó, những tài sản được coi là rủi ro cao như crypto đã không còn nhận được sự hứng thú từ những nhà đầu tư. Hơn nữa, tình hình kinh tế đi xuống cộng với chi phí gia tăng cũng ảnh hưởng tới các tổ chức crypto lớn trên thị trường, từ đó gây ra các tác động tiêu cực như sa thải nhân viên, thiếu thanh khoản, gánh nặng do sử dụng đòn bẩy, … gia tăng khiến nhiều tổ chức đang đi đến bờ vực phá sản.

Tổng kết tình hình kinh tế vĩ mô & chính trị trong nửa đầu năm 2022:

• Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine diễn ra là một biến cố ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế khiến đời sống người dân gặp nhiều khó khăn, chi phí cho các hàng hoá cơ bản tăng khiến tiết kiệm và đầu tư suy giảm.
• FED và các ngân hàng trung ương trên toàn cầu thực hiện thắt chặt định lượng dẫn đến thanh khoản trên thị trường kém dồi dào hơn.
• Trong bối cảnh đó, các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, vàng … đều bị ảnh hưởng tiêu cực. Tuy thị trường bất động sản vẫn trong xu hướng tăng nhưng sự tăng trưởng này tiềm tàng rủi ro cho nền kinh tế.

Tóm lại, dường như các nhà đầu tư trên thị trường đã “priced in” dựa trên các biến số vĩ mô đã phân tích bên trên. Nhưng vẫn còn đó nhiều rủi ro phía trước, yêu cầu các động thái phòng thủ danh mục đầu tư trong giai đoạn này tiếp tục phải được đề cao.

Thị trường crypto nửa đầu năm 2022

Các điểm nhấn chính tác động tới thị trường

Từ đầu năm đến nay, Bitcoin đã có mức giảm 57.8%. Kéo theo đó là sự sụt giảm vốn hoá toàn thị trường khoảng 70% kể từ ATH (tương đương với hơn 2,000 tỷ USD).

Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể kể tới những sự kiện nổi bật đóng góp chính vào sự đi xuống nói trên như:

• Sự kiện UST (stablecoin của hệ sinh thái Terra) mất peg đã khiến Luna Foundation Guard phải bán báo BTC trong Treasury của mình để trợ giá cho UST (chi tiết tại đây).
• Sự kiện Celsius với hậu quả dẫn tới tình trạng thanh lý tài sản trên các Lending protocol (chi tiết tại đây).
• Sự kiện Three Arrows Capital có nguy cơ phá sản và những khúc mắc đằng sau đó (chi tiết tại đây).

Sự sụp đổ của Terra (LUNA) và hệ sinh thái của nó gây tổn thất nặng nề cho các bên liên quan. Cho đến nay chúng ta vẫn chưa có một thống kê tổng quan về tổn hại của Terra (LUNA), hệ sinh thái và những bên đã chịu tổn thất xung quanh UST.

Sự kiện này tạo ra một áp lực bán trên thị trường crypto (OTC, secondary market…), các bên bị ảnh hưởng có xu hướng xu hướng giảm bớt tỷ trọng các vị thế với mục đích tái cơ cấu danh mục đầu tư.

Thông qua các lending & debt protocol, “tiền” được tạo ra thêm, việc thua lỗ khi đầu tư vào Terra (LUNA) & hệ sinh thái xung quanh UST làm nổi bật rủi ro thanh toán cho các bên liên quan.

Sự kiện Luna & UST kích hoạt domino fall cho các bên như Celsius, Three Arrows Capital… Đây hoàn toàn là những tổ chức không phải nhỏ trên thị trường.Vì thế, khi họ gặp khó khăn sẽ kéo theo rất nhiều bên liên quan. Do đó, còn quá sớm để kết luận sự ảnh hưởng trên đã kết thúc.

Nhìn chung, các điều kiện vĩ mô đang không thuận lợi cho thị trường crypto. Kết hợp với yếu tố không có nhiều sản phẩm mới đột phá đã khiến những rủi ro về thanh khoản và sự sụt giảm về nhu cầu kích hoạt sự đi xuống của thị trường.

• Rủi ro thanh khoản: Biểu hiện ở các Staked assets (như stETH), các deal từ thị trường sơ cấp (dẫn tới tình trạng thiếu thanh khoản của Three Arrows Capital), LUNA không đủ thanh khoản để giữ Peg cho UST…
• Nhu cầu thị trường sụt giảm: Điều này càng làm trầm trọng hơn khiến tình trạng thanh lý có thể xảy ra mà không có thanh khoản khiến giá sụt giảm mạnh (biểu hiện rất rõ trong sự kiện Solend chiếm quyền quản lý ví người dùng).

Quản trị rủi ro kém là nguyên nhân chính dẫn tới những hệ luỵ kể trên. Điều này cũng cho thấy, những tổ chức lớn quản lý hàng tỷ USD khi bước vào thị trường này vẫn chưa đánh giá được hết các rủi ro tiềm tàng.

⇒ Thị trường crypto tuy đã phát triển (với đỉnh vốn hoá đạt 3,000 tỷ USD) nhưng vẫn còn rất non trẻ.

Bên cạnh đó, việc các cá voi nắm giữ lượng lớn Bitcoin trên thị trường hiện nay như Microstrategy, Tesla hay El Salvador đang ghi nhận lỗ càng làm cho tâm lý nhà đầu tư trở nên tiêu cực. Đặc biệt đối với những bên chịu áp lực nợ vay như Microstrategy, khi lượng BTC họ nắm giữ bị thanh lý sẽ có nhiều khả năng khiến giá giảm mạnh do hiện nay thanh khoản trên thị trường crypto là khá mỏng.

Nhìn chung, có những nhận định cho rằng nếu không có các sự kiện gây hiệu ứng dây chuyền như Terra (LUNA), Celsius hay Three Arrows Capital , nhiều khả năng chúng ta vẫn có thể thấy Bitcoin giữ được mốc giá 35,000 USD – 40,000 USD trong hiện tại.

Sự đánh đổi giữa tăng trưởng và bảo mật

Bên cạnh đó, tình trạng các dự án bị tấn công trong nửa đầu năm 2022 đặt ra nhiều câu hỏi liên quan tới sự đánh đổi giữa tăng trưởng nóng và bảo mật.

Theo dữ liệu được ghi nhận được từ The Block, nửa đầu năm 2022 là giai đoạn thị trường chứng kiến nhiều sự kiện hack/exploit với giá trị tài sản lớn nhất.

Tổng giá trị thiệt hại từ các vụ tấn công được ghi nhận trong nửa đầu năm 2022 là khoảng 1.6 tỷ USD.

Theo dữ liệu ghi nhận được, có tới 4 trên 6 tháng có giá trị tài sản thất thoát ở mức trên 200 triệu USD. Chi tiết hơn, có tháng 2 và tháng 3 ghi nhận mức thiệt hại tăng vọt bởi hai vụ hack lớn trong mảng Bridge (Wormhole và Ronin Bridge).

Thống kê các vụ tấn công theo hệ sinh thái cho thấy các blockchain Non-EVM và EVM Compatible có mức thiệt hại lớn hơn. Cụ thể, các vụ việc liên quan tới Ethereum chỉ chiếm 17.7% giá trị trong khi đó các blockchain Non-EVM và EVM Compatible chiến lần lượt là 29.9% và 52.4%.

Tìm hiểu thêm: EVM là gì?

Tuy trong năm 2021, các blockchain Layer 1 (Non EVM và EVM Compatible) đều có mức lợi nhuận rất tốt nhưng khi mùa tăng trưởng đi qua, các hệ sinh thái này bộc lộ ra nhiều điểm yếu về vấn đề bảo mật.

Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới niềm tin của người dùng đối với các protocol trong hệ sinh thái. Đồng thời khiến thanh khoản của thị trường crypto mỏng hơn càng làm tồi tệ thêm trong tình cảnh Bear Market.

Tóm lại, thị trường crypto trong nửa đầu năm 2022 có những nét chính dưới đây:

• Thị trường nói chung diễn biến tiêu cực và không có nhiều “đất” để tăng trưởng do tác động tiêu cực từ phía vĩ mô.
• Sự ảnh hưởng dây chuyền của các sự kiện như Terra, Celsius, Three Arrows Capital… gây áp lực báo tháo trên thị trường. Những sự kiện này cũng cho thấy sự chưa hoàn thiện trong khâu quản trị rủi ro của các tổ chức crypto.
• Các vụ hack/exploit liên tiếp xảy ra là hệ quả của việc đánh đổi giữa tăng trưởng nóng mà chưa xem trọng về bảo mật.

Mặt khác, bear market là một bài “stress test” để tìm ra những cơ hội đầu tư mới với tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn.

Phân tích mảnh ghép quan trọng trong thị trường crypto

Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ tập trung phân tích từng mảnh ghép của thị trường crypto trong nửa đầu năm 2022, bao gồm các nội dung sau:

• Sự thay đổi của câu chuyện chính: Tập trung Rollup thay vì các Alt-L1.
• Thị trường DeFi suy thoái.
• NFT tiếp tục nổi bật trong việc thu hút người dùng.
• Hạn chế và giải pháp của DAO.

Tập trung Rollup thay vì các Alt-L1

DeFi trên Ethereum bùng nổ vào Q1/2021 khiến cho giá gas trung bình trên Ethereum biến động mạnh trong khoảng 100-300 Gwei. Với giá Gas như vậy, phí giao dịch trung bình cho các hoạt động DeFi cơ bản như approve, swap và thêm thanh khoản thường vượt quá 100$.

Các Alt-L1 là các giải pháp thay thế tạm thời trong tình trạng các giải pháp mở rộng quy khác chưa sẵn sàng hoạt động. Một số Alt-L1 đáng chú ý trong năm 2021 bao gồm:

• EVM: BSC, Polygon PoS Chain, Fantom, Harmony, Avalanche C-Chain.
• Non-EVM: Terra, Solana, Near.

Tổng quan, các hệ sinh thái Alt-L1 thường cạnh tranh với nhau xung quanh các vấn đề như phí giao dịch thấp, thông lượng cao, độ trễ thấp, khuyến khích hệ sinh thái (tài trợ & trợ cấp). Tuy nhiên qua thời hoạt động, các Alt-L1 đều bộc lộ những hạn chế nhất định. Cơ bản, chúng đánh đổi một hoặc một số đặc tính quan trọng như tính bảo mật, tính phi tập trung để đổi lấy phí rẻ và khả năng mở rộng tức thời.

Nếu như câu chuyện trong năm 2021 xung quanh việc “Alt-L1 đã giải quyết vấn đề mở rộng quy mô blockchain, Ethereum sharding & rollup là quá ít, quá muộn”.

Bước qua 2022, câu chuyện đã thay đổi đáng kể, “các Alt-L1 không thể mở rộng quy mô, hầu hết đều có vấn đề về cấu trúc, sharding & rollup là khả thi nhất để mở rộng quy mô blockchain trong thời gian tới”.

Mặc dù sharding & rollup có những ưu điểm vượt trội nhưng chúng vẫn có những hạn chế nhất định liên quan đến thời gian và chủ quyền, sự kiện dYdX thông báo dự án sẽ chuyển sang Cosmos-based chain là một ví dụ điển hình.

Rất khó để nói giải pháp hay hướng phát triển nào phù hợp với thị trường trong 6-18 tháng tới. Tuy vậy, chúng ta có thể chắc chắn, những câu chuyện xung quanh chủ đề “tăng hiệu suất của blockchain” vẫn là một trong những câu chuyện chính cho bull run tiếp theo.

Thị trường DeFi suy thoái

Trước năm 2020, DeFi market chủ yếu phát triển trên Ethereum, DeFi Ethereum dominance chiếm hơn 95% TVL.

Trong giai đoạn này, chúng ta chứng kiến sự phát triển theo cấp số nhân của thị trường DeFi trên Ethereum. Một số DeFi primitives protocol đã ra mắt và phát triển mạng trong thời gian này và trở thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển của DeFI trên Ethereum. Một số dự án tiêu biểu bao gồm;

• On-chain liquidity: Uniswap.
• On-chain lending: Compound, Aave.
• Debt market: Maker DAO.

Bước sang năm 2021, thị trường DeFi trên Ethereum không còn là trung tâm của câu chuyện. Sự phát triển của DeFi chủ yếu mở rộng theo chiều ngang và trọng tâm nằm ở các Alt-L1 (EVM Chain & non-EVM Chain). Tuy nhiên, các blockchain khác chủ yếu là fork lại hướng phát triển của thị trường DeFi trên Ethereum, không có các đột phá mới được tạo ra trên thị trường.

DeFi trên BSC:

• Uniswap (Ethereum) ⇒ Pancakeswap (BSC).
• Compound, Aave (Ethereum) ⇒ Venus (BSC).

DeFi trên Polygon PoS Chain:

• Uniswap (Ethereum) ⇒ Quickswap (Polygon).
• Compound, Aave (Ethereum) ⇒ Aave (Polygon).

Hướng phát triển này đưa Total TVL của cả thị trường crypto vượt 300 tỷ $ trong năm 2021. Tuy nhiên, sự phát triển theo hướng không lành mạnh của thị trường DeFi, cộng với những tác động tiêu từ kinh tế vĩ mô khiến thị trường DeFi rơi vào đình trệ.

Total TVL của cả thị trường đi ngang trong suốt Q1/2022. Sự kiện sụp đổ của hệ sinh thái Terra là ngòi nổ kích hoạt cho sự kiện “domino fall” của thị trường crypto.

Hiện tại, DeFi market đang trong giai đoạn co hẹp, các hoạt động chỉ tập trung vào một vài nhánh hàng đầu trên thị trường:

Stablecoin

Q2/2022, vốn hóa thị trường stablecoin có sự sụt giảm lớn, nó đã giảm gần 50 tỷ USD (gần 25%) khi so với mức ATH đạt được trong năm 2022. Trong phân khúc stablecoin, chúng ta có thể phân chia chúng thành hai loại chính:

• Fiat-backed stablecoin: BUSD, USDC, USDT,…
• Crypto-backed stablecoin: MIM, FRAX, UST, FEI,…

Sự sụt giảm của thị trường stablecoin đến từ cả hai nhóm. Vốn hóa của nhóm fiat-backed stablecoin sụt giảm đáng kể nhưng vẫn chiếm hơn 90% thị phần. Sự sụt giảm của fiat-backed stablecoin cho chúng ta thấy tác động tiêu cực của các chính sách tiền tệ vĩ mô tới thị trường crypto.

Sự sụt giảm lớn được ghi nhận ở nhóm crypto-backed stablecoin. Điều này có thể thấy rõ thông qua mức sụt giảm nguồn cung của một số crypto-backed stablecoin hàng đầu so với mức ATH của chúng vào Q2/2022:

• UST mất peg, vốn hóa thị trường giảm hơn 99%.
• MIM giảm 92.94% nguồn cung.
• DAi supply giảm 25.41% nguồn cung.
• FRAX giảm 48.15% nguồn cung.

Một trong những demand chính thúc đẩy sự tăng trưởng của crypto-backed stablecoin là nhu cầu sử dụng đòn bẩy trên tài sản mà mình nắm giữ thông qua các debt protocol & lending protocol trên thị trường DeFi.

Sự sụp đổ của hệ sinh thái Terra, Three Arrows Capital và những tác động tiêu cực từ kinh tế vĩ mô khiến cho rủi ro thanh khoản trong thị trường crypto trở nên trầm trọng hơn. Các nhà đầu tư cũng bắt đầu giảm đòn bẩy trên số lượng crypto assets mà mình nắm giữ để tránh rủi ro thanh lý.

Khi mà một trong những nhu cầu chính thúc đẩy sự phát triển của crypto-backed stablecoin không còn mạnh mẽ, sự sụt giảm nguồn cung của crypto-backed stablecoin là điều có thể lý giải.

Decentralized Exchanges (DEX)

DEX là một mảnh ghép quan trọng và là nơi tạo ra thanh khoản cho thị trường. Thanh khoản dồi dào là cốt lõi cho sự phát triển của mọi thị trường tài chính. DEX được phân chia thành 2 nhóm lớn là: AMM và Order Book.

Trong đó, phần lớn các DEX trên các chain đang triển khai theo mô hình AMM. Tuy nhiên, DeFi market đang trong giai đoạn co hẹp và hoạt động chỉ tập trung vào một vài một vài chain hàng đầu trên thị trường như Ethereum & BSC.

Uniswap là AMM hàng đầu trong thị trường DeFi. Nó cho phép người dùng swap tài sản của họ thông qua pool thanh khoản (LP) được đóng góp bởi người dùng. Giá cả của các tài sản trong pool được xác định bằng một thuật toán được xác định trước là x*y = k.

Uniswap là một trong những protocol mở đầu cho xu hướng phát triển của DeFi trên Ethereum. Tính đến nay Uniswap đã trải qua 3 giai đoạn phát triển chính;

• 2017 – Uniswap V1, cho phép tạo pool của với ETH (ERC20-ETH).
• 2020 – Uniswap V2, điểm nổi bật của bản nâng cấp này là cho phép người dùng tạo Pool thanh khoản giữa 2 token bất kì với nhau (ERC20-ERC20).
• 2021 – Uniswap V3, bản nâng cho phép Uniswap sử dụng vốn tối ưu hơn (capital Efficiency). Một số tính năng bổ sung nổi bật bao gồm: cung cấp thanh khoản tập trung, mức phí linh hoạt, smart order routing,…

Pancakeswap là native AMM trên BSC. Nó đang là DEX có khối lượng giao dịch cao nhất trên BSC. Tính năng cốt lõi của Pancakeswap được fork từ Uniswap v2. Bên cạnh đó, dự án cũng đã phát triển thêm nhiều tính năng bổ sung như Syrup Pools, IFO, Lottery, Team Battle… Để khuyến khích người dùng cung cấp thanh khoản và giao dịch trên Pancakeswap.

Curve Finance là AMM được thiết kế tối ưu cho việc giao dịch stablecoin hoặc crypto assets có giá trị tương đương nhau (e.g sBTC,renBTC,wBTC…). Curve Finance là một trong dự án cung cấp nhiều đổi mới ở khía cạnh thiết kế kinh tế cho native token dự án, tiêu biểu như ve model.

Ngoài một số AMM nổi bật ở trên, thị trường đang tồn tại một vài ý tưởng sáng tạo về thiết kế AMM, chúng có thể là điểm sáng cho sự phát triển của AMM trong tương lai. Ba dự án tiêu biểu bao gồm:

Crocswap (AMM chạy trên một hợp đồng thông minh duy nhất):

• Thông thường, mỗi pool thanh khoản của AMM được quản lý bằng một hợp đồng riêng biệt. Crocswap đề xuất ý tưởng xây dựng AMM chạy trên một hợp đồng duy nhất. Trong hợp đồng này sẽ có nhiều cấu trúc dữ liệu nhẹ đại diện cho các nhóm thanh khoản riêng lẻ.
• Ngoài ra, thiết kế này cũng mang lại lợi thế về gas fee khi giao dịch và cân bằng thanh khoản. Thiết kế này cho phép Crocswap mở ra nhiều ứng dụng tiềm năng cho AMM.

Muffin (AMM cung cấp nhiều mức phí cho một nhóm):

• Một số AMM như Uniswap có mức phí cố định là 0.30% trong khi các AMM khác cung cấp 1 hoặc 2 mức phí cho mỗi nhóm.
• Nếu người dùng muốn có nhiều mức phí hơn thì bạn phải tạo một nhóm mới. Muffin cung cấp cho LP quyền kiểm soát chi tiết hơn đối với vị thế của họ. Muffin đã tạo ra mô hình nhiều mức phí cho mỗi nhóm thanh khoản.
• Trong một pool thanh khoản, có thể có tới 6 mức phí. Tùy thuộc vào trạng thái của thị trường, LP có thể chọn phạm vi giá và mức phí mà họ muốn cung cấp thanh khoản.

YieldSpace (AMM tùy chỉnh dùng để thanh khoản cặp token fytoken/token để tạo nên các thị trường lãi suất cố định):

• YieldSpace là một đường cong tùy chỉnh với biến số t để phù hợp cho việc thanh khoản cho cặp token fytoken/token để tạo nên các thị trường lãi suất cố định.
• Trong đó, t là một biến số thời gian, t càng lớn có nghĩa là thời gian đáo hạn càng lâu. Khi ngày hết hạn đang đến gần, t tiến dần về 0.
• Đây là công thức tổng quan của YieldSpace:

Thị trường cho vay & đi vay

Bên cạnh DEX, thị trường cho vay và đi vay cũng là nền tảng cho sự phát triển của DeFi, thị trường này được tạo bởi hai nhóm dự án lớn bao gồm các Lending Protocol & Debt Protocol. Các giao thức này cung cấp các chức năng vay và cho vay bằng cách cho phép người dùng tiếp thúc với một pool tài sản chung (Peer to Pool).

Trong nửa đầu năm 2022, hoạt động vay và cho vay của thị trường DeFi giảm mạnh biểu hiện qua total TVL và tổng dư nợ của thị trường khi so sánh với đầu Q1/2022.

• Total TVL 18.55 tỷ $, giảm 64.67%.
• Tổng dư nợ (Total outstanding loans) 10.3 tỷ $, giảm 63%.

Trong đó, Maker, Aave, Compound là ba thị trường hàng đầu trong lĩnh vực lần lượt có dư nợ là:

• Maker market 6.3 tỷ $.
• Aave market 1.75 tỷ $.
• Compound market 0.8 tỷ $.

Thị trường cho vay và đi vay hiện tại được thúc đẩy chính bởi các dự án có thiết kế tương tự nhau (Peer to Pool model). Một trong những điểm hạn chế của mô hình này là chúng tạo ra các khoản vay có lãi suất thả nổi có độ biến động cao.

Mức độ không chắc chắn và dao động của lãi suất thả nổi trong thị trường DeFi không có lợi cho việc lập kế hoạch tài chính dài hạn và đầu tư có đòn bẩy, gián tiếp cản trở sự phát triển của DeFi đến quy mô thị trường lớn hơn. Đây có thể là điểm mấu chốt cho sự phát triển tiếp theo của thị trường cho vay và đi vay với xu hướng xung quanh các thị trường lãi suất cố định.

Liquid Staking

Để vận hành một validator trong các PoS blockchain thường khá khó khăn. Ngoài những yêu cầu về kỹ thuật, dự án thường yêu cầu staking & bonding một lượng token có giá trị kinh tế tương đối lớn. Lượng token này được khóa trong mạng và không thể được sử dụng bên ngoài.

Liquid Staking là giải pháp cho vấn đề này, khi người dùng staking token của họ vào một Liquid Staking protocol, người dùng sẽ nhận được một số lượng staked token tương ứng, đại diện cho số lượng token mà họ đã stake trong hệ thống. Các staked token này có thể được sử dụng để giao dịch, cho vay hoặc cung cấp thanh khoản để thu thêm lợi nhuận.

Nhóm dự án Liquid Staking chủ yếu phát triển trên Ethereum. Sự phát triển của chúng được thúc đẩy bởi sự phức tạp của việc vận hành một Ethereum validator. Nó yêu cầu người dùng chạy các phần mềm chuyên dụng, staking 32E, phần cứng máy tính tối thiểu.

Việc khởi chạy đã khó, việc quản lý, đảm bảo node hoạt động ổn định để tránh tình trạng bị slashing còn khó hơn. Nhìn chung, không nhiều người có đủ những yêu cầu đó.

Liquid Staking cung cấp giải pháp cho vấn đề trên, nó phân chia người dùng thành 2 thành phần chính;

• Depositors: Người góp vốn (ETH).
• Node operators: Người góp sức để vận hành node.

Các yếu tố kỹ thuật được đảm nhận bởi node operators. Trong khi yếu tố về vốn được duy trì bởi depositors, cả hai nhóm trên sẽ hợp tác với nhau để khai thác block reward trên Ethereum và chia lợi nhuận với nhau.

Hiện tại, hai người chơi dẫn đầu lần lượt là Lido và Rocket Pool.

Lido sử dụng 29 node operators chuyên nghiệp. Tuy nhiên, cách tiếp cận này làm nảy sinh một vấn đề mới là rủi tập trung (Centralized), khi 29 Node operators kiểm soát ⅓ voting power trên Ethereum.

Rocket Pool hứa hẹn một giải pháp Liquid Staking phi tập trung hơn, bằng cách yêu cầu mỗi staking node được vận hành các node operator phải staking 16 ETH. Điều này là để ràng buộc lợi ích của các node providers với hệ thống, tránh tình trạng các node providers hành động theo hướng không mang lại lợi ích chung cho mạng lưới. 16 ETH còn lại huy động từ depositors.

Tuy nhiên, điều này khiến giải pháp của Rocket Pool khó mở rộng hơn Lido vì không phải node operators nào cũng có số lượng lớn ETH để vận hành, với việc The merge có thể xảy ra vào tháng 9 năm nay, câu chuyện xung quanh chủ đề liquid staking có thể trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

NFT tiếp tục nổi bật trong việc thu hút người dùng

NFT là viết tắt của Non-fungible Token, là loại token có tính độc nhất và không thể bị thay thế bởi những token khác. Năm 2021 là một năm bùng nổ của thị trường NFT và đã có rất nhiều câu chuyện đổi đời được viết lên từ đó. Vậy điều này có tiếp tục trong năm 2022?

Tổng quan về thị trường NFT nửa đầu năm 2022

Q1/2022 tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ của thị trường NFT. Trong Q2 do tác động của xu hướng chung, thị trường NFT có sự sụt giảm về các chỉ số như giá cả và khối lượng giao dịch. Tuy nhiên NFT đã chứng minh được tiềm năng của mình và thu hút được nhiều dự án phát triển trong lĩnh vực này.

Ví dụ gần đây có thể kể đến việc sàn giao dịch sàn AMM lớn nhất hiện nay Uniswap đã mua lại Genie, một dự án tổng hợp NFT trên nhiều NFT marketplace. Arbitrum thông báo về nhiệm vụ hàng tuần có phần thưởng là NFT. Zapper thông báo về việc lấy NFT là trọng tâm và rất nhiều dự án khác cũng đang ứng dụng NFT trong sản phẩm của mình.

NFT có một tỷ lệ chú ý lớn trên toàn cầu. Số lượng tìm kiếm từ khoá “NFT” trên Google vượt qua các từ khoá quan trọng như “ETH” và “blockchain”.Giữa năm 2021 đến Q1/2022 là khoảng thời gian tăng trưởng mạnh của NFT.

Sự bùng nổ của NFT đã làm ngòi nổ cho sự phát triển của nhiều lĩnh vực xung quanh. Nổi bật nhất trong số đó bao gồm:

• NFT Collectibles (NFT dạng sưu tầm).
• NFT Gaming.
• Các hệ sinh thái NFT và các mảnh ghép trong hệ sinh thái.

NFT Collectibles 

Ứng dụng lớn đầu tiên của NFT là tạo ra các tác phẩm nghệ thuật. Với các đặc tính đặc biệt như tính độc nhất và không thể bị thay thế.  NFT đã rất thành công trong việc làm bằng chứng cho tính khan hiếm của tác phẩm. Từ đó tạo ra giá trị và lượng cầu cho nhà sưu tầm, nghệ sĩ, các bên giao dịch.

Từ năm 2021 đã xuất hiện nhiều bộ sưu tập có giá trị cao. Nổi bật nhất trong số đó là Bored Ape Yacht Club và Azuki.

Bằng việc tạo ra một sản phẩm cốt lõi, phát triển một hệ sinh thái quanh sản phẩm và tập trung phát triển cộng đồng đã giúp hai bộ sưu tập thu hút một lượng giá trị khổng lồ trong thời gian ngắn. Bored Ape Yacht Club và Azuki đều nằm trong top 10 bộ sưu tập có khối lượng giao dịch cao nhất từ trước đến nay bên cạnh nhiều bộ sưu tập lâu năm như CryptoPunks, The Sandbox, Decentraland…

Trước đây hầu hết NFT dạng sưu tầm (collectibles) giá trị nhất đều tập trung ở Ethereum. Tuy nhiên, NFT trên Solana ngày càng thu hút dòng tiền và xuất hiện nhiều bộ sưu tập có giá trị cao. Trong top các bộ sưu tập NFT có khối lượng giao dịch lớn nhất OpenSea đã xuất hiện những cái tên đến từ Solana.

Solana NFTs là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng rất nhanh. Tính đến thời điểm hiện tại đã có hơn 14.8 triệu NFT được tạo ra từ Metaplex – cơ sở hạ tầng chính cho việc tạo NFT trên Solana. Giá trị NFT được giao dịch đạt hơn 3.1 tỷ USD.

Tóm lại phần lớn thị phần của Collectibles phần lớn vẫn thuộc về Ethereum. Tuy nhiên miếng bánh này đang có thu hút nhiều bên khác và ta có thể thấy những NFT collectibles đặc trưng của mỗi hệ sinh thái trong tương lai.

NFT Gaming  

Ứng dụng nổi bật tiếp theo của NFT là Gaming. Sự tăng trưởng của Axie Infinity với trend “Play-to-earn” đã thu hút một lượng lớn dự án tham gia vào lĩnh vực này. NFT được sử dụng với nhiều công dụng khác nhau từ làm nhân vật, vật phẩm, tài sản trong game.

Tuy nhiên, do chưa có một mô hình kinh tế phù hợp, các dự án game hiện tại đều chưa thể cân bằng được lượng cung và cầu của tài sản.

Ví dụ tiêu biểu có thể kể tới Axie Infinity, game mở đầu xu hướng Play To Earn và là dự án tăng trưởng FDV tốt nhất. Doanh thu hàng ngày của Axie có lúc đạt hơn 16 triệu USD/ngày, vào thời điểm hiện tại con số này dao động từ 3,000 – 5,000 USD.

Tóm lại, chưa có một mô hình GameFi nào thành công và có thể phát triển ổn định như trong thị trường truyền thống. Tuy nhiên, điều này có thể được thay đổi trong tương lai khi các dự án đang dần tập trung vào chất lượng game để có thể thu hút thêm người dùng và tạo doanh thu bền vững.

Các chain với hiệu suất ổn định và chi phí rẻ như Ronin, BNB Chain, Solana… sẽ dễ dàng thu hút người dùng hơn là Ethereum. Nổi bật trong số này là Solana khi sẽ có hàng loạt game ra mắt trong năm 2022.

Các hệ sinh thái NFT và mảnh ghép bên trong

NFT đang dần trở thành một phần thiết yếu của các hệ sinh thái. Tương tự DeFi bao gồm nhiều mảnh ghép cấu thành, NFT cũng có các mảnh ghép giúp việc giao dịch và tạo đòn bẩy cho tài sản trở nên dễ dàng hơn. Các mảnh ghép tầng dưới phải hoàn thiện và đủ thanh khoản thì các mảnh ghép tầng trên mới có thể phát triển.

Phân tích các NFT marketplace nổi bật nhất hiện tại, ta nhận thấy hầu hết khối lượng giao dịch NFT vẫn nằm trên Ethereum. Tuy nhiên Solana gần đây nổi lên như một hiện tượng với sự tăng trưởng mạnh mẽ từ sàn Magic Eden. Nhìn vào mảnh ghép NFT marketplace ta có thể nắm được sơ bộ tình hình phát triển của NFT trên mỗi hệ sinh thái.

Xét các mảnh ghép tầng cao hơn, hiện tại vẫn còn quá sớm để các mảnh ghép đó phát triển. Nguyên nhân do lượng thanh khoản hiện tại chưa đủ để các mảnh ghép phía trên có thể duy trì hoạt động một cách ổn định.

Dự phóng

• Thị trường NFT là một thị trường tiềm năng và sẽ tiếp tục được phát triển.
• Tuy nhiên theo bản chất sử dụng native token của blockchain để tính giá nên trong xu hướng tăng, người dùng sẽ lời kép (giá token tăng và lượng token tăng). Nhưng ngược lại trong xu hướng giảm người dùng sẽ lỗ kép (giá token giảm và lượng token giảm). Ngoài ra NFT còn đặc tính thanh khoản thấp, do đó rủi ro đầu tư là cao và không khuyến khích tham gia trong xu hướng giảm.
• Các hệ sinh thái phát triển sẽ có những bộ sưu tập NFT độc nhất cho mình.
• Mảng gaming sẽ phát triển theo chiều hướng bền vững hơn.
• Các mảnh ghép tầng cao trên các hệ sinh thái sẽ có khoảng thời gian khó khăn cho đến khi lượng thanh khoản ở các tầng dưới đủ lớn.

Hạn chế và giải pháp của DAO

DAO (Decentralized Autonomous Organization) là tổ chức tự trị phi tập trung. Khác với các tổ chức truyền thống (như Facebook, Google…), Bằng cách ứng dụng các bộ quy tắc được mã hóa bằng code, chúng có thể hoạt động một cách độc lập mà không cần sự can thiệp của con người.

Tổng quan về thị trường DAO nửa đầu năm 2022

DAO là một chủ đề rất rộng, chúng hiện hữu từ những blockchain, DeFi protocols áp dụng model quản trị on-chain, cho đến các nhóm áp dụng cơ chế đề xuất và biểu quyết on-chain trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Do đó ta có thể thấy sự đa dạng trong các nhánh phát triển của DAO trong thời gian qua.

Xét riêng ở DeFi, Governance là một use case tiêu chuẩn cho các token của dự án, dự án càng lớn thì use case này càng có giá trị. Trong số top các dự án có TVL cao nhất, các quyết định đều được đề xuất và vote bởi các thành viên nắm giữ token của dự án. Model DAO đã trở thành thứ “buộc phải có” cho những DeFi protocol phát triển.

Với việc DAO đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác như social, serviecs,… Lượng giá trị mà các DAO nắm giữ có tiềm năng tăng trưởng rất lớn.

Bài học từ sự suy giảm của Guild DAO 

Nổi lên từ cơn sốt Play To Earn, các dự án về Guild đã từng tăng trưởng mạnh mẽ với sự khởi đầu của Yield Guild Game. Ý tưởng của Guild là tạo ra một nơi để tối ưu hoá tài sản và chia sẻ lợi nhuận cho token holder. Nói cách khác dự án kết nối người chơi với game.

Tuy nhiên hầu hết các dự án Guild ở thời điểm hiện tại đều mất hầu hết giá trị. Token YGG của Yield Guild Game mất 94.5% giá trị từ đỉnh, token MC của Merit Circle mất 93.2% giá trị, token GF của GuildFi cũng giảm 92.8%…

Nguyên nhân chủ yếu thuộc về mô hình hoạt động hiện tại của DAO không hiệu quả. DAO hiện tại (tạm gọi là Dao 1.0), mọi thứ lộn xộn và chưa phân chia rõ ràng ⇒ Từ công việc, lợi ích đều rối loạn ⇒ Không tạo ra được hiệu ứng phát triển tích cực (Positive feedback loop).

Trong tương lai hay DAO 2.0 mọi thứ sẽ được sắp xếp và hỗ trợ cho nhau. Mọi thứ hoạt động trơn tru với nhau như mô hình của công ty truyền thống, nhưng có khả năng mở rộng tuyệt vời khi bất kỳ ai tham gia cũng sẽ có quyền đóng góp trong DAO.

DAO tương lai sẽ có một framework để có thể phân bổ nguồn lực, chia sẻ doanh thu một cách hợp lý và không tạo ra mâu thuẫn trong tổ chức. Đồng thời các hạn chế của DAO ở phần trên cũng sẽ dần được giải quyết.

Dự phóng 

• DAO là một phần quan trọng để đạt được tính phi tập trung và sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai.
• Các vấn đề của DAO hiện tại sẽ được giải quyết bằng các công cụ và hạ tầng phù hợp. Đây cũng là một nhánh tiềm năng để đầu tư.

Tổng kết

Nửa đầu năm 2022, thị trường crypto rơi vào tình trạng giảm sâu trong bối cảnh chunag của thị trường tài chính. Trong khi, những tác động của kinh tế vĩ mô sẽ không dừng lại sớm, sự ảnh hưởng và rủi ro đi kèm của hiện tượng “domino fall” của các tổ chức crypto lớn chưa khám phá và phơi bày ra hết, có thể, sự sụt giảm của thị trường crypto có thể tiếp tục giảm trong nửa sau của năm 2022.