Một tiếng súng đã khuấy đảo toàn bộ thế giới tiền điện tử vào năm ngoái.
Vào ngày 6 tháng 11 năm 2022, Changpeng Zhao, CEO Binance, cho biết sàn giao dịch sẽ thanh lý cổ phần FTT, token gốc của sàn giao dịch đối thủ FTX.
Thông báo của ông đã gây ra một đợt bán tháo FTT trên diện rộng, khiến một sàn giao dịch tiền điện tử nằm trong top 5 phải tuyên bố phá sản. FTX đã trải qua thời kỳ bank-run (rút tiền hàng loạt) điên cuồng với 5 tỷ USD được rút trong một ngày và không bất ngờ khi sàn giao dịch không có đủ thanh khoản để trang trải.
Sau cuộc khủng hoảng của FTX, báo cáo đã tiết lộ số lượng FTT mà FTX và quỹ phòng hộ Alameda của CEO Sam Bankman-Fried sử dụng để làm tài sản thế chấp. Những tiết lộ đó đã khiến token của sàn này rơi vào tầm ngắm của cơ quan điều tra.
Bài viết này sẽ phân tích các token sàn giao dịch như FTT, chúng được dùng để làm gì và chúng mang lại những rủi ro như thế nào.
Token sàn giao dịch là gì?
Token sàn giao dịch là token gốc của một sàn giao dịch tiền điện tử và được tạo bởi công ty điều hành, thường được đặt là “token tiện ích” vì nó được sử dụng trên chính sàn giao dịch đó.
Những “gương mặt” tiêu biểu nhất có thể kể đến là BNB của Binance (token sàn giao dịch lớn nhất tính theo vốn hóa thị trường) và FTT của FTX. Các sàn giao dịch tập trung hàng đầu khác cũng có token riêng như KuCoin (KCS), Bitfinex (LEO), Crypto.com (CRO), OKX (OKB) và Huobi Global (HT).
Token sàn giao dịch được sử dụng như thế nào?
Các sàn giao dịch tiền điện tử ra mắt token gốc vì nhiều lý do, chẳng hạn như để khuyến khích khách hàng stake token, trang trải chi phí giao dịch, huy động vốn và thanh khoản, hay trong trường hợp các sàn giao dịch được quản lý bởi DAO thì để đóng vai trò là token quản trị.
Trong trường hợp của Binance, “cùng với việc ‘tiếp nhận liệu’ cho các giao dịch trên BNB Chain (tương tự như gas trên Ethereum), BNB còn hoạt động như một token quản trị”.
Binance cho biết việc nắm giữ BNB mang lại cho các nhà đầu tư quyền “lắng nghe tiếng nói của bạn” và là điều cần thiết để tham gia vào hoạt động quản trị phi tập trung on-chain của BNB Chain.
Đối với KuCoin, theo những gì được viết trong phần giải thích về lợi ích của token KCS thì “những người nắm giữ token KuCoin được giảm giá đặc biệt đối với phí giao dịch và các chi phí liên quan khác trong sàn giao dịch KuCoin”.
Như KuCoin giải thích, tỷ lệ chiết khấu mà nhà đầu tư có thể nhận được được tính dựa trên số lượng token KCS mà họ nắm giữ.
Ngoài ra, KuCoin cho biết chủ sở hữu KCS có thể sử dụng token của sàn giao dịch để thanh toán phí giao dịch.
CRO của Crypto.com “cung cấp cho người dùng quyền truy cập vào các phần thưởng và chiết khấu đặc biệt được cung cấp thông qua sản phẩm thẻ tín dụng hàng đầu của mình”. Khi Crypto.com phát triển thành một hệ sinh thái gồm các giải pháp tiền điện tử, CRO cũng bổ sung thêm các lợi ích như phí giao dịch thấp hơn, phần thưởng cho vay cao hơn và còn nhiều thử khác.
Làm thế nào để người dùng mua được token sàn giao dịch?
Đúng như tên gọi của chúng, các nhà đầu tư có thể mua các token này thông qua sàn giao dịch “mẹ” của chúng. Trong một số trường hợp, như với token FTT của FTX, chúng cũng có thể được mua trên các sàn giao dịch đối thủ.
Trừ khi sàn giao dịch có hỗ trợ tiền fiat, các nhà đầu tư muốn nạp token vào sàn giao dịch sẽ cần phải đổi Bitcoin hoặc Ethereum của họ để lấy token. Quá trình này thường bao gồm việc thiết lập một tài khoản và thực hiện xác minh danh tính khách hàng (KYC).
Tùy thuộc vào sàn giao dịch, một số token chỉ có sẵn ở một số khu vực nhất định. Ví dụ: FTT không có sẵn ở Hoa Kỳ và một số vùng lãnh thổ bị cấm khác.
Trang web FTX.com cho biết:
“Nếu bạn định cư, hoặc là cư dân của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, bạn không được phép giao dịch bằng FTT”.
Rủi ro với token sàn giao dịch là gì?
Ban đầu, rủi ro liên quan đến token sàn giao dịch tiền điện tử có thể chưa rõ ràng.
Trong những trường hợp như FTX, được coi là một công ty có tác động mạnh mẽ đến toàn ngành, đầu tư vào FTT có thể là một ý tưởng hay. Đó là cho đến khi chúng ta cùng xem xét có tất cả bao nhiêu token trong số đó mà một sàn giao dịch tiền điện tử đối thủ nắm giữ.
Như đã đề cập ở trên, Binance nắm giữ một số lượng lớn 23 triệu token FTT, trị giá khoảng 529 triệu USD. Điều này là vì Binance là nhà đầu tư ban đầu của FTX vào năm 2019 và khi FTX chuyển đổi vốn cổ phần của Binance thành tiền mặt vào tháng 7 năm 2021, họ đã trả cho Binance bằng FTT.
Khi Binance thông báo sẽ thanh lý toàn bộ vị thế của mình và trong bối cảnh khủng hoảng thanh khoản ngay sau đó, giá trị của FTT đã giảm 85,6%. Cụ thể, thông báo được đăng tải trên X của CZ như sau:
“Là một phần trong quá trình Binance rút khỏi vốn chủ sở hữu FTX vào năm ngoái, Binance đã nhận được khoảng 2,1 tỷ đô la tiền mặt bằng BUSD và FTT). Do những tiết lộ gần đây được đưa ra ánh sáng, chúng tôi đã quyết định thanh lý mọi FTT còn lại trên sổ sách của mình.”
Một rủi ro khác khi đầu tư vào token sàn giao dịch là “rủi ro đối tác”. Trong không gian tiền điện tử, rủi ro đối tác chủ yếu liên quan đến stablecoin và tuyên bố của nhà phát hành rằng tài sản trong thế giới thực hỗ trợ coin này. Token sàn giao dịch cũng có rủi ro tương tự: Điều gì sẽ hỗ trợ chúng?
Rủi ro này liên quan đến lo ngại về việc liệu sàn giao dịch có đủ mức thanh khoản cần thiết để hỗ trợ token của mình hay không, được hỗ trợ bởi bất kỳ loại dự trữ nào mà nó có thể khai thác nếu – như trong trường hợp FTX – thanh khoản đột ngột cạn kiệt.
Bởi vì các nhà đầu tư có thể cần trao đổi BTC hoặc ETH để nhận các token sàn giao dịch này, nếu giá trị hoặc giá của token đó giảm xuống thì sẽ không có cách nào để lấy lại BTC hoặc ETH đã trao đổi. Rủi ro tương tự cũng xảy ra với việc staking token.
Staking token sẽ khóa chúng vào mạng hoặc sàn giao dịch và trong khi được stake, nhà đầu tư không thể di chuyển hoặc giao dịch các token đó. Nếu sàn giao dịch gặp sự cố hoặc bị tấn công mạng, các token có thể sẽ bị ảnh hưởng.
Một điệp khúc phổ biến trong không gian Bitcoin và tiền điện tử là “không phải chìa khóa của mình thì không phải tiền điện tử của mình”. Nhưng trong các trường hợp như FTX và LUNA của Terra, việc giữ tiền của chúng ta trong kho lạnh sẽ không giúp bảo vệ giá trị của chúng và cũng sẽ loại bỏ mọi tiện ích mà nó mang lại trên sàn giao dịch.
Itadori
Theo Decrypt
