Khi lạm phát toàn cầu bắt đầu gia tăng vào cuối năm 2021, tôi đã dự đoán rằng các nhà kinh tế vĩ mô sẽ trải qua các giai đoạn “đau buồn” tương tự như năm giai đoạn của sự mất mát.
Thế giới hiện tại — nơi các chính phủ chấp nhận mức lạm phát và nợ cao hơn — chính là thế giới mà crypto đã được tạo ra để giải quyết. Cú sốc lạm phát hậu COVID kéo dài là do năng lực sản xuất bị suy giảm vĩnh viễn, các chính phủ gia tăng nợ quá mức, và các ngân hàng trung ương đã “tiền tệ hóa” khoản nợ đó thông qua các chương trình mua tài sản, nhưng lại không kịp thời đảo ngược chính sách.
Mục tiêu Lạm phát và Sự Độc lập của Ngân hàng Trung ương
Mặc dù Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) dường như đã đạt mục tiêu 2%, đây chỉ là một sự ảo vọng. Sự sụt giảm của đồng Euro, cùng với giá dầu, khí đốt và điện giảm mạnh, đang che giấu một thực tế: nếu khu vực đồng Euro thực sự hướng tới lạm phát ổn định 2% về dài hạn, thì tỷ lệ lạm phát hiện tại phải gần 0-1% để bù đắp. Một khi giá năng lượng và tỷ giá hối đoái ổn định, tỷ lệ lạm phát chính thức sẽ lại tăng lên.
Ước tính sơ bộ của tôi về tỷ lệ lạm phát ổn định (steady-state inflation) là:
Về lý thuyết, các ngân hàng trung ương độc lập có thể chống lại điều này. Nhưng trên thực tế, tất cả các ngân hàng trung ương đang nhận ra rằng họ kém độc lập hơn nhiều so với suy nghĩ. Ngay cả Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng khó có thể chống lại một chính quyền có chính sách thù địch, và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cũng hành động như thể đang chịu áp lực chính trị. Sự phụ thuộc lớn nhất là của Châu Âu vào Mỹ: nếu Mỹ từ bỏ neo lạm phát 2%, các quốc gia khác cũng sẽ làm theo.
Hậu quả của Lạm phát 3-4%
Một tỷ lệ lạm phát toàn cầu 3-4% có vẻ không đáng kể, nhưng đây là cách nhìn sai lầm.
Uy tín của ngân hàng trung ương dựa trên hành động trong quá khứ. Kỳ vọng lạm phát sẽ bị mất neo. Nếu 3% là mức 2% mới, thì điều gì ngăn cản 5% trở thành mức 3% mới? Rất khó để ngân hàng trung ương có thể khôi phục lại “xương sống” đã mất.
Mô hình Kinh tế Vĩ mô và Thị trường Trái phiếu
Nhiều nhà kinh tế vĩ mô vẫn mắc kẹt trong các mô hình lý thuyết, nơi lạm phát không thể vượt quá mục tiêu một cách vĩnh viễn và kỳ vọng lạm phát luôn được neo giữ. Trong khi đó, chúng ta sống trong thế giới thực, nơi dữ liệu đang chứng minh điều ngược lại.
Thị trường tài chính hiện tại vẫn đang tuân theo sự đồng thuận kinh tế vĩ mô, bất chấp dữ liệu. Giá trái phiếu vẫn đang phản ánh kỳ vọng lạm phát cuối cùng sẽ quay trở lại 2%.
Tuy nhiên, nếu lạm phát duy trì ở mức cao, nợ công sẽ giảm nhanh hơn. Mặc dù điều này có vẻ tốt cho các chính phủ mắc nợ, nhưng các nhà đầu tư trái phiếu sẽ đòi hỏi lãi suất cao hơn. Với Mỹ, lãi suất dài hạn có thể tăng lên 6-7%. Ở Châu Âu, phạm vi có thể là 3-5%.
Crypto trong Kỷ nguyên mới
Môi trường tài chính này sẽ có lợi cho các loại tiền điện tử cơ bản (vanilla crypto) như Bitcoin. Tác động lên các sản phẩm phái sinh crypto, như stablecoin hoặc các công cụ phái sinh dựa trên blockchain của các tài sản tài chính tiền pháp định, thì khó dự đoán hơn.
Stablecoin ổn định so với tài sản cơ sở — thường là đồng Đô la Mỹ và Tín phiếu Kho bạc Mỹ. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bản thân tài sản cơ sở không còn ổn định?
Các chương trình nợ khổng lồ như “One Big Beautiful Bill” của Donald Trump sẽ đẩy Mỹ vào trạng thái thống trị tài khóa (fiscal dominance), nơi chính sách tài khóa chi phối chính sách tiền tệ và gây ra lạm phát mà ngân hàng trung ương không thể kiềm chế.
Mục đích của stablecoin bằng Đô la Mỹ là mở rộng phạm vi ảnh hưởng của Đô la và Tín phiếu Kho bạc, đóng vai trò là một tài sản dự trữ phái sinh mới. Tuy nhiên, ở cấp độ kỹ thuật, đây có thể chỉ là một bong bóng tín dụng khác được ngụy trang bằng công nghệ mới, tương tự như các cam kết “lần này sẽ khác” đi kèm với mọi bong bóng hiện đại.
Rủi ro Địa chính trị và Hậu thuẫn cho Crypto
Canh bạc stablecoin dựa trên một tầm nhìn địa chính trị bấp bênh: rằng Mỹ có thể duy trì sự thống trị toàn cầu của đồng Đô la. Nếu điều này đúng, stablecoin sẽ là công cụ được ưa chuộng.
Tuy nhiên, thế giới đang phân mảnh và di chuyển theo hướng khác.
Đây là những lực lượng ngầm lớn thúc đẩy đầu tư vào crypto và vàng. Vàng đã được hưởng lợi nhiều hơn vì nó là tài sản dự trữ chính thức của hầu hết các ngân hàng trung ương.
Mặc dù chưa có ngân hàng trung ương nào chính thức áp dụng crypto làm tài sản dự trữ, việc này chỉ là vấn đề thời gian. Gần đây, thống đốc Ngân hàng Trung ương Séc đã đề xuất phân tích khả năng thành lập một danh mục đầu tư thử nghiệm bằng Bitcoin. Khi Mỹ phá giá tiền tệ của mình, việc các quốc gia khác đa dạng hóa rủi ro bằng cách đầu tư vào Bitcoin là một động thái hợp lý.
Tóm lại: Trong một thế giới mà các chính phủ tuyệt vọng phải dùng đến lạm phát để tài trợ cho khoản nợ ngày càng tăng của mình, tiền điện tử sẽ phát triển mạnh. Sự phá giá tiền tệ đang diễn ra, và đối với ngành công nghiệp crypto, đây là một món quà vô tận.
Vương Tiễn
Theo Tapchibitcoin
