Vào tháng 5 năm 2022, nhiều báo cáo dự đoán rằng sự kiện The Merge của Ethereum với thuật toán Proof-of-Stake (PoS) sẽ khuyến khích sự tập trung hóa. Mới đây, Danny Ryan của Ethereum Foundation cũng đã thừa nhận về vấn đề “tập đoàn hóa, tập trung hóa và mối đe dọa mang tính hệ thống”.
“Điều gì sẽ xảy ra khi cơ quan quản lý nhận ra rằng có ba người kiểm soát cuộc bỏ phiếu?” Ryan thắc mắc và nói thêm, “Đơn giản là họ có thêm 3 cánh cửa và yêu cầu hợp tác điều tra. Đơn giản thế thôi.” Ba “cánh cửa” là ẩn dụ cho ba nền tảng hiện kiểm soát hơn 85% cổ phần của Ethereum là Lido, Coinbase và Binance.
Thật đáng kinh ngạc, vào tháng 5 năm 2022, Vitalik Buterin tin rằng không có dịch vụ staking thanh khoản nào vượt quá 15%. Còn hiện tại ta có thể thấy ba nền tảng nói trên đang sở hữu 85%, rõ ràng là vụ việc này đang dần báo động.
Lido là nền tảng lớn nhất được biết đến của Ethereum. Nó lớn hơn ba lần so với nền tảng lớn nhất tiếp theo, Coinbase và lớn hơn bảy lần so với Binance. Ryan đã thừa nhận lo ngại rằng Lido, Coinbase và Binance cuối cùng có thể giành quyền kiểm soát 1/3 các tài sản của Ethereum. Với những tính năng của mình, Lido đã chấp nhận ETH từ người gửi tiền và ngay lập tức cung cấp cho họ stETH mà nền tảng cam kết ở tỷ lệ 1:1. Rõ ràng, hầu hết người dùng thích nhận lại vốn của họ và đầu tư vào nơi khác hơn là từ bỏ toàn bộ vốn. Thậm chí tốt hơn, Lido chuyển hầu hết các phần thưởng staking mà nó kiếm được từ việc stake ETH cho những holder stETH thông qua rebasing.
Lido đơn giản hóa tất cả các yêu cầu về phần cứng, phần mềm và internet phức tạp của quá trình xác thực Ethereum thành một giao diện đơn giản: gửi ETH và nhận stETH được chốt theo tỷ lệ 1:1. Ngoài ra, nền tảng còn cho phép người dùng kiếm được phần thưởng hằng ngày nữa.
Tóm lại, Lido không chỉ cung cấp cho người dùng tính thanh khoản tức thì mà còn trả thưởng cho holder stETH bằng APR hậu hĩnh: hiện là 3,6%. Thậm chí tốt hơn nữa, Lido đơn giản hóa toàn bộ quá trình này chỉ bằng một vài cú nhấp chuột vào trang web.
Không có gì đáng ngạc nhiên, Lido đã phát triển ổn định kể từ khi ra mắt. Token quản trị của nó có vốn hóa thị trường 1,3 tỷ USD. Token stETH hiện có vốn hoá trị giá 13,9 tỷ USD, lớn thứ bảy trên thế giới. Hai token của Lido có kích thước xấp xỉ gấp đôi Dogecoin. Không bao gồm stablecoin, Lido là tài sản tiền điện tử lớn thứ năm thế giới. Nó kiểm soát 7% tổng số ETH đang lưu hành và 2/3 tổng số ETH được đặt cọc thanh khoản.
Tệ hơn nữa, các lĩnh vực khác của Ethereum cũng đang bị tập trung hóa. Nhà phát triển trưởng nhóm Blockchair Nikita Zhavoronkov cũng than phiền về việc triển khai Ethereum, còn được gọi là layer-2. “Cuộc cách mạng L2 nói trên chỉ là một loạt các công ty tư nhân đang cố gắng tiếp quản tiền điện tử”, ông đăng trên X (trước đây là Twitter) vào thứ Hai.
Thật vậy, tất cả ETH trong ba nền tảng layer-2 lớn nhất – Arbitrum, Optimism và Base – đều được lưu giữ trong ví multisig do những công ty đáng tin cậy kiểm soát. Cả ba đều hứa sẽ phi tập trung những chiếc ví này… vào một thời điểm nào đó trong tương lai.
“Kế hoạch mở rộng quy mô của Ethereum hiện là một loạt các bản tổng hợp tập trung với các khóa quản trị. Mở rộng layer-1 mang lại sự phân quyền thực sự”.
Ông cũng bày tỏ mối lo ngại tương tự về vấn đề tập trung Ethereum ở layer-2.
“Ethereum bị mắc kẹt giống như cách Bitcoin đã làm: các block của nó đã đầy, các nhà phát triển từ chối tăng giới hạn gas. Giống như Bitcoin bị hỏng bởi các layer-2 tập trung (Lightning), Ethereum hiện có layer-2 với các khóa quản trị của riêng nó”.
Crypto Coffee cũng đặt câu hỏi về tính phân cấp của layer-2:
“L2 tập trung là một giải pháp tâm lý cho tình trạng bán tháo phổ biến”.
Luật sư Preston Byrne đồng ý rằng hầu hết các giao thức Ethereum đều dễ bị trát đòi hầu tòa và vướng vào pháp lý do các nhà khai thác tập trung của chúng.
Xoài
Theo Protos
