Uniswap – sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu đã vượt qua Coinbase – sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu có trụ sở tại Hoa Kỳ về khối lượng giao dịch giao ngay trong suốt năm 2023. Thành tích bất ngờ này cho thấy bối cảnh đang thay đổi trong ngành crypto, khi các giao thức phi tập trung đang thể hiện khả năng phục hồi trước suy thoái thị trường và mối quan ngại về sự tập trung.
Dữ liệu do nhà nghiên cứu có uy tín tại công ty quản lý tài sản tiền điện tử nổi tiếng Bitwise Ryan Rasmussen trình bày đã làm sáng tỏ xu hướng hấp dẫn này.
Theo phát hiện của Rasmussen, Uniswap ghi nhận khối lượng giao dịch ấn tượng trị giá 110 tỷ đô la trong quý 2/2023, trong khi Coinbase xếp sau với khoảng 90 tỷ đô la.
Nguồn: The Block
Động lực có lợi cho Uniswap lần đầu tiên được quan sát vào quý đầu tiên của năm, khi khối lượng giao dịch giao ngay hàng quý của họ vượt xa Coinbase. Trong quý 1, Uniswap đã xử lý khối lượng giao dịch ấn tượng trị giá 155 tỷ đô la, trong khi Coinbase quản lý khoảng 145 tỷ đô la. Xu hướng này đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong cán cân quyền lực giữa các sàn giao dịch phi tập trung và tập trung.
Phân tích bối cảnh lịch sử, có thể thấy rõ rằng thị trường gấu năm 2022 đã có tác động sâu sắc đến ngành công nghiệp tiền điện tử, khiến các thực thể tập trung phải chịu tổn thất đáng kể. Các sàn giao dịch, nền tảng cho vay và công ty đầu tư mạo hiểm phải chịu khoản lỗ lên tới hàng tỷ đô la, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài sản của khách hàng. Chuỗi sự kiện đáng tiếc này càng thúc đẩy lập luận ủng hộ các giao thức phi tập trung hoạt động dựa trên code được thiết lập sẵn thay vì theo ý muốn của con người.
Số liệu thống kê do Rasmussen cung cấp cũng nêu bật những quỹ đạo khác nhau mà Uniswap và Coinbase đã thực hiện trong giai đoạn đầy thử thách này. Trong khi hoạt động giao dịch giao ngay của Coinbase giảm 83% kể từ quý 4/2021 (khoảng 540 tỷ đô la xuống mức hiện tại), thì Uniswap lại phải đối mặt với mức giảm ít nghiêm trọng hơn khoảng 50%, từ 235 tỷ đô la trong cùng kỳ.
Xu hướng đang diễn ra này cho thấy sự mạnh mẽ của các giao thức phi tập trung bluechip trước xu hướng giảm giá tiền điện tử kéo dài. Vì thị trường vẫn có nhiều biến động và dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như những thay đổi về quy định và sự thay đổi tâm lý thị trường, nên khả năng các sàn giao dịch phi tập trung như Uniswap duy trì hiệu suất tương đối ổn định càng thu hút sự chú ý.
Các chuyên gia lưu ý rằng xu hướng này có thể có ý nghĩa sâu rộng đối với nhận thức chung về các sàn giao dịch phi tập trung so với các sàn tập trung. Nếu Uniswap tiếp tục thể hiện khả năng phục hồi khi đối mặt với những thách thức của thị trường, điều đó có thể góp phần tạo ra sự thay đổi lớn hơn trong cán cân quyền lực giữa bối cảnh giao dịch tiền điện tử.
Tóm lại, dữ liệu do Ryan Rasmussen của Bitwise cung cấp nhấn mạnh sự thành công hiện tại của Uniswap. Công ty đã vượt qua Coinbase về khối lượng giao dịch giao ngay trong năm 2023. Diễn biến bất ngờ này phản ánh khả năng phục hồi của các giao thức phi tập trung và khả năng vượt qua suy thoái của thị trường so với các đối tác tập trung. Khi thị trường tiền điện tử tiếp tục phát triển, xu hướng này có thể báo hiệu chuyển đổi rộng hơn trong cách các trader nhận thức và tương tác với nhiều loại sàn giao dịch khác nhau.
Trong hoạt động của cá voi gần đây, khoảng 5 triệu USDT đã được chi để mua Ethereum, Lido, Uniswap và Aave. Cụ thể, cá voi đã mua 557 ETH với giá 1.676 USD, 593.139 LDO ở mức 1,69 USD; 413.727 UNI ở mức 4,83 USD và 17.203 AAVE ở mức 58 USD. Khoản đầu tư đáng kể này của một thực thể duy nhất có thể là tiền đề cho những động thái tăng giá trên thị trường tiền điện tử.
Giá hiện tại của Ethereum là 1.645 USD. Việc cá voi mua ở mức 1.676 USD cho thấy rằng tài sản này được định giá khá cao vào thời điểm hiện tại. Lido hiện có giá 1,64 USD, thấp hơn mức giá mà cá voi mua vào. Uniswap đang giao dịch ở mức 4,65 USD, thấp hơn so với giá mua của cá voi là 4,83 USD.
Sự khác biệt nhỏ này có thể là cơ hội cho các nhà đầu tư bán lẻ tham gia ở mức giá tốt hơn một chút. Hoạt động của cá voi thường đóng vai trò là chỉ báo về diễn biến thị trường trong tương lai. Các giao dịch mua gần đây có thể dẫn đến xu hướng tăng giá cho những tài sản này.
Cá voi thường có quyền truy cập vào nghiên cứu thị trường sâu rộng và hiểu biết sâu sắc, đó là lý do tại sao các động thái đầu tư của họ được các nhà đầu tư bán lẻ theo dõi chặt chẽ. Việc một con cá voi đang đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình bằng cách đầu tư vào các loại tài sản khác nhau – từ nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu như Ethereum đến các token DeFi như LDO và UNI – có thể biểu thị tâm lý tăng giá rộng rãi hơn trên thị trường tiền điện tử.
Hơn nữa, khoản đầu tư của cá voi vào những tài sản này có thể đóng vai trò là chất xúc tác cho xu hướng đi lên hơn nữa, đặc biệt nếu các nhà đầu tư lớn khác làm theo. Điều đáng chú ý là các khoản đầu tư đáng kể như vậy thường tạo ra hiệu ứng lan tỏa, thu hút các nhà đầu tư nhỏ hơn và do đó làm tăng khối lượng giao dịch, điều này có thể tiếp tục thúc đẩy thị trường tăng giá.
Cá voi Bitcoin cũng tăng cường tích luỹ
Các nhà đầu tư Bitcoin sở hữu lượng tài sản đáng kể trong tài khoản dường như không hề bối rối trước sự suy giảm gần đây của thị trường tiền điện tử. Theo dữ liệu của Santiment, một số cá voi và cá mập đã tích lũy được hơn 11.600 BTC trong khoảng thời gian từ ngày 17 tháng 8 đến nay.
Những nhà đầu tư này đã khá tích cực trong lĩnh vực tiền điện tử kể từ khi nhà quản lý tài sản lớn nhất thế giới – BlackRock – nộp đơn Bitcoin ETF giao ngay tại Hoa Kỳ.
Santiment ước tính rằng một số cá voi và cá mập (nắm giữ từ 10 đến 10.000 BTC) đã mua tổng cộng 11.629 BTC kể từ ngày 17 tháng 8.
Tính theo tỷ giá hiện tại, số tiền này trị giá gần 308 triệu USD.
Rõ ràng từ đồ họa cho thấy cá voi đã tích lũy BTC không chỉ trong thời kỳ giảm giá mà còn trong các đợt tăng giá.
Dữ liệu của Santiment được đưa ra trong bối cảnh đợt thoái lui trên toàn thị trường bắt đầu vào tuần trước sau những suy đoán rằng SpaceX có thể đã bán số BTC còn lại của mình.
Tiền điện tử chính gần như ngay lập tức giảm hơn 3.000 USD xuống mức thấp mới trong hai tháng là 25.300 USD. Một số altcoin thậm chí còn bị tổn hại nhiều hơn, với mức lỗ hàng tuần vượt quá 20% đối với một số loại, chẳng hạn như XRP.
Bên cạnh thời điểm “mua vào” đặc biệt này, cá voi và cá mập đã thể hiện sự thèm muốn ngày càng tăng đối với tài sản này, đặc biệt là kể từ khi BlackRock nộp đơn BTC ETF giao ngay.
Các nhà đầu tư đã mua số Bitcoin trị giá hơn 2 tỷ USD trong khoảng thời gian từ ngày 17 tháng 6 (một ngày sau khi nhà quản lý tài sản thể hiện tham vọng giới thiệu sản phẩm tiền tệ) đến ngày 10 tháng 7.
Nhà phát triển Uniswap AzFlin đã bị cáo buộc kéo thảm 14 ETH, khoảng 26.000 đô la, từ dự án FrensTech trên Base trong vòng 4 giờ sau khi ra mắt.
Tuy nhiên, nhà phát triển đã phủ nhận những cáo buộc này, nói rằng anh ta chỉ xóa thanh khoản 1 ETH mà anh ta đã thêm vào dự án.
Các cáo buộc
UniswapVillain bị cáo buộc là AzFlin, người triển khai FrensTech, đã kéo thảm dự án vài giờ sau khi ra mắt. FrensTech là một dự án memecoin dựa trên dApp mạng xã hội Friend.Tech nổi tiếng trên Base.
Dữ liệu on-chain hiển thị vụ kéo thảm Frens | Nguồn: BaseScan
Theo UniswapVillain, AzFlin đã xóa ETH khỏi mạng Base bằng HOP. 14 ETH đại diện cho thanh khoản từ phí.
“Anh ấy đã bán các token mà anh ấy đã loại bỏ khỏi thanh khoản. Đối với tôi, điều này thật hoang đường khi một người làm việc cho Uniswap lại làm điều này”, cáo buộc nói thêm.
Trong khi đó, UniswapVillain đã liên kết nhà phát triển với Uniswap bằng cách phân tích số lượng nhân viên từ sàn giao dịch phi tập trung theo dõi dự án trên X.
AzFlin phủ nhận cáo buộc kéo thảm, gọi đó là FUD
Tuy nhiên, AzFlin đã phủ nhận việc kéo thảm dự án mặc dù thừa nhận đã tạo token. Theo anh, anh chỉ loại bỏ thanh khoản trị giá 1 ETH khỏi dự án, đó là số tiền anh đã đóng góp ban đầu.
“Thanh khoản đã bị khóa ngay từ đầu. Tôi đã xóa thanh khoản trị giá 1 ETH mà tôi đã cung cấp bằng tiền từ ví nhà phát triển của chính mình”, AzFlin tweet.
Nhà phát triển đã thừa nhận bán một phần token FRENS được trích xuất từ pool thanh khoản. AzFlin biện minh cho hành động này bằng cách khẳng định rằng việc mua lại các token đã bán ban đầu được thực hiện bằng tiền cá nhân.
“Tôi đã mua FRENS được sử dụng để cung cấp LP bằng tiền riêng của tôi từ ví nhà phát triển, vì vậy tôi có quyền làm theo ý mình với số tiền đó. FUD này là thái quá”.
Kêu gọi Uniswap hành động
Tuy nhiên, các giao dịch on-chain cho thấy đã có một sự cố kéo thảm. Sau khi rút 1 ETH ban đầu, nhà phát triển cũng đã bán cổ phiếu trước khi bắc cầu 14 ETH off-chain.
Một số thành viên cộng đồng tiền điện tử đang kêu gọi Uniswap hành động về vấn đề này. Một số thậm chí còn chỉ ra dòng tweet đã bị xóa trước đó của anh ấy để hỏi liệu các thành viên trong team bán coin về mặt kỹ thuật có phải là kéo thảm hay không. Nhưng chỉ số tiền nhỏ bị đánh cắp đã khiến một số người đặt câu hỏi về động cơ của nhà phát triển.
Trong khi đó, đây không phải là lần đầu tiên một dự án bị kéo thảm trên mạng layer 2 Base mới mà Coinbase hỗ trợ. Vào tháng 7, memecoin BALD đã tạo ra lãi suất cao và đạt mức vốn hóa thị trường là 85 triệu đô la trước khi bị người triển khai kéo thảm.
Tuy nhiên, Base vẫn tiếp tục được cộng đồng sử dụng bất chấp hành động của những người chơi xấu. Theo dữ liệu của L2Beat, tổng giá trị tài sản bị khóa trên mạng đang dần đạt tới 200 triệu đô la.
Ngoài ra, theo dữ liệu của Dune Analytics, số người dùng tích cực đã đạt tới 136.000 vào ngày 11/8.
Uniswap, sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất trên Ethereum tính theo khối lượng giao dịch, đã được tích hợp vào mạng Base của Coinbase, cho phép người dùng swap token trên mạng layer 2.
Kể từ khi tích hợp đi vào hoạt động, Uniswap (cụ thể là phiên bản thứ ba của sàn giao dịch) trên Base đã ghi nhận hơn 11.700 giao dịch và khối lượng giao dịch khoảng 3,65 triệu đô la. Theo đó, nó trở thành DEX lớn thứ tư theo khối lượng trên Base, sau RocketSwap, BaseSwap và SushiSwap, theo dữ liệu của CoinGecko.
Mạng Base sẽ mở cửa cho công chúng vào thứ 5 tuần này, trong một sự kiện có tên là “Mùa hè Onchain”. Trước khi ra mắt lần này, các nhà phát triển và người dùng đã chuyển tài sản trị giá hơn 100 triệu đô la vào mạng.
Base hoạt động trên phần mềm OP Stack và hoạt động như một blockchain layer 2. Nó được ra mắt lần đầu tiên vào ngày 13/7, chỉ dành cho các nhà phát triển. Mặc dù vậy, trước khi phát hành chính thức, nhiều người dùng đã chuyển tài sản của họ sang mạng bằng cách sử dụng hợp đồng cầu nối và các cầu nối không chính thức chủ yếu để giao dịch các memecoin mới nổi.
LeetSwap, một trong những sàn giao dịch phi tập trung đầu tiên của Base, đã bị tấn công bảo mật nghiêm trọng vào ngày 31/7. Điều đáng nói là sự phát triển của LeetSwap đến từ một team không xác định. Ngược lại, Uniswap và SushiSwap, hiện đã có trên Base, đều có uy tín nhiều hơn.
Tích hợp nguồn cấp dữ liệu giá Chainlink
Theo một thông báo vào ngày 8/8, Base – blockchain layer 2 được Coinbase hỗ trợ và được Ethereum củng cố đã kết hợp Nguồn cấp dữ liệu giá nổi tiếng của Chainlink.
Sự tích hợp này dự kiến sẽ cung cấp cho các nhà phát triển trên Base bộ dịch vụ Web3 toàn diện hơn, đặc biệt là cấp cho họ quyền truy cập vào Nguồn cấp dữ liệu nổi tiếng của Chainlink.
Các nhà phát triển quen thuộc với Base sẽ nhận ra tiềm năng của nó trong DeFi, vì việc tích hợp được mong đợi sẽ củng cố các khả năng của mạng. Điều này là lý tưởng để hỗ trợ một loạt các ứng dụng DeFi, chẳng hạn như các giao thức vay và cho vay phi tập trung, thị trường phái sinh và thị trường hợp đồng tương lai.
Nhận xét về tích hợp mới, Jesse Pollak – Trưởng bộ phận các giao thức tại Coinbase đã vạch ra những lợi thế tiềm năng cho các nhà phát triển.
“Việc tích hợp Nguồn cấp dữ liệu giá Chainlink vào Base sẽ cho phép các nhà phát triển có các công cụ họ cần để chuyển ứng dụng hiện có sang Base và trao quyền cho các nhà phát triển thử nghiệm trường hợp sử dụng mới được xây dựng trên môi trường layer 2 siêu mở rộng của Base. Nguồn cấp dữ liệu giá Chainlink là một trong những giải pháp dữ liệu giá hàng đầu dành cho các nhà phát triển khi nói đến tính bảo mật, độ tin cậy và khả năng sử dụng”.
Nền tảng của Chainlink là công cụ cung cấp các dịch vụ Web3 chính trên nhiều lĩnh vực khác nhau, củng cố vị trí của họ trong ngành với tư cách là nhân tố chính trong việc xây dựng công cụ thân thiện với nhà phát triển “để mở ra giá trị thực trong Web3”.
Nguồn cấp dữ liệu giá của Chainlink được “các mạng Oracle phi tập trung tạo thành từ nhiều nhà vận hành node kháng Sybil” hỗ trợ, là một phần không thể thiếu trong việc cung cấp mức độ bao phủ thị trường chính xác. Các nguồn cấp dữ liệu này dựa trên nhiều nhà vận hành node cộng tác với các nhà tổng hợp dữ liệu hàng đầu để đảm bảo tính minh bạch về giá thị trường:
“Mỗi Nguồn cấp dữ liệu giá Chainlink được bảo mật bởi một mạng phi tập trung gồm các nhà vận hành node độc lập, được đánh giá bảo mật do DevOps chuyên nghiệp điều hành để giúp đảm bảo độ tin cậy và thời gian hoạt động tối đa”.
Các trader tiền điện tử đã xả số lượng lớn USDT của Tether vào thứ Năm trong các pool stablecoin quan trọng trên các sàn giao dịch phi tập trung Curve Finance và Uniswap, đẩy các pool này vào tình trạng mất cân bằng nghiêm trọng.
Dữ liệu cho thấy số dư USDT đã tăng lên 62% trong pool Curve 3, bao gồm các stablecoin USDT, USDC và DAI, trong khi USDC và DAI chiếm khoảng 19-19% tổng số tài sản trong nhóm.
Trong pool giao dịch USDT-USDC trên Uniswap, một trong những cặp có tính thanh khoản cao nhất trên nền tảng, số dư USDT ở mức 105,4 triệu đô la so với chỉ 6,5 triệu đô la của USDC.
USDT chiếm 62% tổng số tài sản trong Curve 3pool. Nguồn: Curve Finance
Sự mất cân bằng hiện tại cho thấy các nhà đầu tư ngày càng thích nắm giữ DAI hoặc USDC thay vì USDT, vì có nhiều người bán USDT hơn trong pool.
Theo dữ liệu của CoinMarketCap, giá của USDT đã được giao dịch dưới mức 1 đô la một chút trong ngày do áp lực bán. Token giảm xuống mức thấp nhất là 99,76 cent.
Pool Curve và Uniswap là những địa điểm phổ biến để các trader swap một stablecoin này lấy một stablecoin khác một cách nhanh chóng. Hầu hết thời gian, các token đều cân bằng trong các pool. Sự mất cân bằng cho thấy sự khó khăn trên thị trường khi các nhà đầu tư tìm cách loại bỏ một tài sản hàng loạt.
Sự mất cân bằng tương tự đã xảy ra trong vụ nổ Terra vào tháng 5 năm 2022 và tháng 3 này khi cuộc khủng hoảng Silicon Valley Bank ảnh hưởng đến tổ chức phát hành USDC Circle.
Paolo Ardoino, giám đốc công nghệ của Tether, đã gợi ý về hành vi chơi xấu tiềm tàng trong một bài đăng X (trước đây là Twitter) vào cuối ngày thứ Năm, mà một số nhà quan sát giải thích là nhằm vào gã khổng lồ giao dịch tiền điện tử Binance và giám đốc điều hành Changpeng Zhao của nó.
“Thật thú vị khi USDT đang bị áp lực giảm (một chút, trong vòng 10 điểm cơ bản, chỉ để thúc đẩy các nhà tạo lập thị trường phản ứng) và USDC, đối thủ cạnh tranh chính mà bạn mong đợi sẽ kiếm được từ tình huống này, đột nhiên lại được mua lại (redeem) rất nhiều, trong khi một đối thủ mới chào đời 2 ngày lại được hưởng toàn bộ?”
Đối thủ cạnh tranh được trích dẫn trong bài đăng có thể là stablecoin FDUSD mới của First Digital có trụ sở tại Hồng Kông, mà Binance đã nhanh chóng nắm bắt gần đây.
Sàn giao dịch đã list token vào ngày 26 tháng 7 bằng cách cho phép giao dịch với BNB, BUSD và USDT. Nền tảng này cũng được thiết lập để mở giao dịch BTC và ETH với FDUSD và tăng cường giao dịch với stablecoin bằng cách miễn phí giao dịch bắt đầu từ thứ Sáu.
Vốn hóa thị trường của FDUSD tăng vọt lên 258 triệu đô la từ 20 triệu đô la trong hai ngày qua.
Giá Uniswap (UNI) đã hình thành nên một mô hình tăng giá và bứt phá lên trên một đường kháng cự dài hạn. Nó có thể tăng mạnh trong thời gian tới.
Triển vọng hàng tuần
Giá Uniswap (UNI) đã giảm bên dưới môt đường kháng cự giảm dần kể từ khi đạt ATH ở $44,5 vào tháng 5 năm 2021. Trong quá trình này giá đã giảm xuống mức thấp nhất là $3,3 vào tháng 6 năm 2022 trước khi phục hồi trở lại. Động thái này cũng đã xác nhận vùng $3,9 là hỗ trợ.
Sau đợt phục hồi ban đầu, giá đã bị đường kháng cự từ chối vào tháng 2 năm 2023 (mũi tên màu đỏ) và kiểm tra lại vùng hỗ trợ $3,9 một lần nữa (mũi tên màu xanh).
Biểu đồ UNI/USDT hàng tuần | Nguồn: TradingView
Đợt tăng giá tiếp theo đã giúp giá bứt phá lên trên đường kháng cự và xác nhận sự hình thành của mô hình hai đáy. Đây là một mô hình tăng giá thường xuất hiện ở cuối một xu hướng giảm.
Ngoài ra, việc bứt phá lên trên đường kháng cự dài hạn như vậy cũng báo hiệu rằng xu hướng giảm trước đó đã kết thúc và một xu hướng tăng mới đã bắt đầu.
Mục tiêu tiềm năng của động thái đi lên này là $12,6, vùng hỗ trợ đã giữ vững thị trường bò trước đó.
Chỉ báo RSI tuần ủng hộ khả năng này khi hình thành sự phân kỳ tăng đáng kể và nằm trên 50.
Điều chỉnh trước khi tăng
Biểu đồ hàng ngày cho thấy một số tín hiệu giảm giá ngắn hạn. Nó cho thấy giá UNI đã bị vùng $6,6 từ chối và hình thành sự phân kỳ giảm giá trong chỉ báo RSI hàng ngày.
Do đó, giá UNI có khả năng sẽ kiểm tra lại vùng hỗ trợ $5,7 trước khi thực hiện một nỗ lực đột phá khác.
Biểu đồ UNI/USDT hàng ngày | Nguồn: TradingView
Kết luận
Triển vọng có khả năng xảy ra nhất cho thấy giá UNI sẽ tăng mạnh trong thời gian tới. Tuy nhiên, một đợt điều chỉnh ngắn hạn về $5,7 có thể xảy ra trước khi nó làm điều đó.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Uniswap là tập hợp các chương trình máy tính chạy trên blockchain Ethereum cho phép hoán đổi token phi tập trung. Nó hoạt động với sự trợ giúp của các kỳ lân (như được minh họa bằng logo dưới đây).
Trader có thể trao đổi token ETH trên Uniswap mà không cần tin tưởng bất kỳ ai để ủy thác tiền của họ. Trong khi đó, bất kỳ ai cũng có thể cho vay tiền điện tử của mình vào các khoản dự trữ đặc biệt được gọi là pool thanh khoản. Đổi lại việc cung cấp tiền cho các pool này, họ kiếm được phí.
Nhưng những kỳ lân huyền diệu này chuyển đổi token sang token khác bằng cách nào? Muốn sử dụng Uniswap thì cần phải có những gì?
Giới thiệu
Các sàn giao dịch tập trung đã và đang là trụ cột của thị trường tiền điện tử trong nhiều năm. Họ cung cấp thời gian giải quyết nhanh chóng, khối lượng giao dịch cao và liên tục cải thiện tính thanh khoản. Tuy nhiên, có một thế giới song song đang được xây dựng dưới dạng các giao thức không cần niềm tin. Các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) không cần đến người trung gian hoặc tổ chức custody (ký quỹ) tạo điều kiện giao dịch.
Do những hạn chế cố hữu của công nghệ blockchain, sẽ có nhiều thách thức phát sinh trong quá trình xây dựng DEX có ý nghĩa cạnh tranh với các đối tác tập trung mặc dù hầu hết DEX có thể cải thiện cả về hiệu suất và trải nghiệm người dùng.
Nhiều nhà phát triển đã suy nghĩ về những phương thức mới để xây dựng sàn giao dịch phi tập trung. Một trong những nền tảng tiên phong trong việc này là Uniswap. Cách thức hoạt động của Uniswap có thể khó hiểu hơn một chút so với DEX truyền thống. Tuy nhiên, chúng ta sẽ sớm thấy mô hình này mang lại một số lợi ích hấp dẫn.
Nhờ vào quá trình đổi mới, Uniswap đã trở thành một trong những dự án thành công nhất trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi).
Hãy xem Uniswap là gì, hoạt động như thế nào và cách bạn có thể hoán đổi token trên đó đơn giản bằng ví Ethereum.
Uniswap là gì?
Uniswap là giao thức sàn giao dịch phi tập trung được xây dựng trên Ethereum. Nói chính xác hơn, nó là giao thức thanh khoản tự động. Không có sổ lệnh hoặc bất kỳ bên tập trung nào được yêu cầu để thực hiện giao dịch. Uniswap cho phép người dùng giao dịch mà không cần trung gian, với mức độ phi tập trung cao và khả năng chống kiểm duyệt.
Uniswap là phần mềm mã nguồn mở. Bạn có thể tự kiểm tra trên Uniswap GitHub.
Nhưng làm thế nào để giao dịch xảy ra mà không có sổ lệnh? Uniswap hoạt động với mô hình các nhà cung cấp thanh khoản tạo ra các pool thanh khoản. Hệ thống này cung cấp cơ chế định giá phi tập trung, về cơ bản giúp làm mượt sổ lệnh. Theo đó, người dùng có thể hoán đổi liền mạch giữa các token ERC-20 mà không cần sổ lệnh.
Vì giao thức Uniswap được phân cấp nên không có quy trình niêm yết. Về cơ bản, bất kỳ token ERC-20 nào cũng có thể được khởi chạy miễn là có sẵn một pool thanh khoản cho các trader. Do đó, Uniswap cũng không tính phí niêm yết. Theo một nghĩa nào đó, giao thức Uniswap hoạt động như một loại hàng hóa công cộng.
Giao thức Uniswap được Hayden Adams tạo ra vào năm 2018. Nhưng công nghệ cơ bản truyền cảm hứng triển khai dự án được đồng sáng lập Ethereum Vitalik Buterin mô tả đầu tiên.
Uniswap hoạt động như thế nào?
Uniswap khác kiến trúc truyền thống của sàn giao dịch kỹ thuật số là không có sổ lệnh. Nó hoạt động với thiết kế có tên là Constant Product Market Maker (Nhà tạo lập thị trường sản phẩm không đổi), là một biến thể của mô hình Automated Market Maker (AMM – nhà tạo lập thị trường tự động).
Nhà tạo lập thị trường tự động là hợp đồng thông minh nắm giữ dự trữ thanh khoản (hoặc pool thanh khoản) mà các trader có thể giao dịch trong đó. Các khoản dự trữ này được nhà cung cấp thanh khoản tài trợ. Bất kỳ ai cũng có thể là một nhà cung cấp thanh khoản, gửi giá trị tương đương của hai token trong pool. Đổi lại, các trader trả một khoản phí cho pool, sau đó được phân phối cho các nhà cung cấp thanh khoản theo thị phần của họ trong pool.
Các nhà cung cấp thanh khoản tạo ra thị trường bằng cách ký gửi giá trị tương đương của hai token, có thể là ETH và token ERC-20 hoặc 2 token ERC-20. Các pool này thường được tạo thành từ stablecoin như DAI, USDC hoặc USDT, nhưng đây không phải là yêu cầu bắt buộc. Đổi lại, các nhà cung cấp thanh khoản nhận được “token thanh khoản”, đại diện cho thị phần của họ trong toàn bộ pool thanh khoản. Các token thanh khoản này có thể được dùng đổi lấy thị phần mà chúng đại diện trong pool.
Ví dụ, hãy xem xét pool thanh khoản ETH/USDT. Gọi phần ETH của pool là x và phần USDT là y. Uniswap lấy hai đại lượng này và nhân chúng để tính tổng thanh khoản trong pool. Hãy gọi đây là k. Ý tưởng cốt lõi của Uniswap là k phải không đổi, nghĩa là tổng thanh khoản trong pool không đổi. Vì vậy, công thức cho tổng thanh khoản trong pool là: x * y = k
Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi ai đó muốn giao dịch?
Giả sử anh B mua 1 ETH với giá 300 USDT bằng cách sử dụng pool thanh khoản ETH/USDT. Anh ấy đã tăng phần USDT của pool và giảm phần ETH. Điều này có nghĩa là giá ETH sẽ tăng lên. Tại sao? Có ít ETH hơn trong pool sau giao dịch nhưng tổng thanh khoản (k) phải không đổi. Cơ chế này là yếu tố quyết định giá cả. Cuối cùng, giá phải trả cho ETH này dựa trên mức độ giao dịch nhất định dịch chuyển tỷ lệ giữa x và y.
Cần lưu ý mô hình không chia tỷ lệ tuyến tính. Trên thực tế, lệnh càng lớn, càng làm thay đổi giá trị cân bằng giữa x và y. Hay nói cách khác, các lệnh lớn hơn trở nên đắt hơn theo cấp số nhân so với các lệnh nhỏ hơn, dẫn đến số tiền trượt giá ngày càng lớn. Ngoài ra, pool thanh khoản càng lớn thì việc xử lý các lệnh lớn càng dễ dàng. Bởi vì trong trường hợp đó, dịch chuyển giữa x và y càng nhỏ.
Thua lỗ tạm thời là gì?
Như đã phân tích, các nhà cung cấp thanh khoản kiếm được phí do các trader hoán đổi token chi trả. Nhưng họ cần phải căn nhắc đến khái niệm thua lỗ tạm thời (impermanent loss).
Giả sử anh B gửi 1 ETH và 100 USDT vào một pool Uniswap. Vì cặp token cần có giá trị tương đương, điều này có nghĩa là giá của 1 ETH là 100 USDT. Đồng thời, có tổng cộng 10 ETH và 1,000 USDT trong pool – phần còn lại được các nhà cung cấp thanh khoản khác tài trợ. Điều này có nghĩa là anh B có 10% thị phần của pool. Tổng thanh khoản (k) trong trường hợp này là 10,000.
Điều gì xảy ra nếu giá ETH tăng lên 400 USDT? Hãy nhớ rằng tổng thanh khoản trong pool phải không đổi. Nếu ETH hiện là 400 USDT, điều đó có nghĩa là tỷ lệ giữa ETH và USDT trong pool đã thay đổi. Trên thực tế, hiện có 5 ETH và 2,000 USDT trong pool. Bởi vì các trader kiếm lời chênh lệch sẽ thêm USDT vào pool và loại bỏ ETH cho đến khi tỷ lệ phản ánh giá chính xác. Đây là lý do tại sao phải hiểu k là hằng số.
Vì vậy, anh B quyết định rút tiền và nhận được 10% theo thị phần trong pool. Kết quả là B nhận được 0.5 ETH và 200 USDT, tổng cộng là 400 USDT. Có vẻ như B đã kiếm được lợi nhuận khá hời. Nhưng khoan hãy vội vui mừng, điều gì sẽ xảy ra nếu anh không đổ tiền vào pool? B sẽ có 1 ETH và 100 USDT, tổng cộng là 500 USDT.
Trên thực tế, sẽ tốt hơn nếu B HODLing thay vì gửi vào Uniswap pool. Trong trường hợp này, thua lỗ tạm thời về cơ bản là chi phí cơ hội của việc tích lũy một token tăng giá. Tức là gửi tiền vào Uniswap với hy vọng kiếm được phí nhưng B có thể mất các cơ hội khác.
Lưu ý hiệu ứng này hoạt động bất kể giá thay đổi theo hướng nào so với thời điểm gửi tiền vào pool, đồng nghĩa với việc nếu giá ETH giảm so với thời điểm gửi tiền, thì khoản lỗ cũng sẽ khuếch đại.
Nhưng tại sao thua lỗ là tạm thời? Nếu giá của các token được gộp trở lại giá khi chúng được thêm vào pool thì ảnh hưởng sẽ được giảm thiểu. Ngoài ra, vì các nhà cung cấp thanh khoản kiếm được phí nên thua lỗ có thể được cân bằng theo thời gian. Mặc dù vậy, nhà cung cấp thanh khoản cần phải biết điều này trước khi thêm tiền vào một pool.
Uniswap kiếm tiền như thế nào?
Uniswap là giao thức phi tập trung không có token gốc nên không kiếm được tiền. Tất cả các khoản phí sẽ được chuyển cho các nhà cung cấp thanh khoản và không ai trong số những người sáng lập được cắt xén từ giao dịch diễn ra thông qua giao thức.
Hiện tại, phí giao dịch trả cho nhà cung cấp thanh khoản là 0.3% cho mỗi giao dịch. Theo mặc định, chúng được thêm vào pool thanh khoản, nhưng các nhà cung cấp thanh khoản có thể lấy lại bất kỳ lúc nào. Các khoản phí được phân bổ theo thị phần của từng nhà cung cấp thanh khoản trong pool.
Một phần phí có thể được dành để phát triển Uniswap trong tương lai. Nhóm Uniswap đã triển khai phiên bản cải tiến giao thức được gọi là Uniswap v2.
Cách sử dụng Uniswap
Uniswap là giao thức mã nguồn mở, có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tạo ứng dụng giao diện người dùng của riêng mình trên đó. Tuy nhiên, trang thường được sử dụng nhất là https://app.uniswap.org hoặc https://uniswap.exchange.
Chuyển đến giao diện Uniswap.
Kết nối ví của bạn. Bạn có thể sử dụng MetaMask, Trust Wallet hoặc bất kỳ ví Ethereum nào khác được hỗ trợ.
Chọn token đi bạn muốn giao dịch.
Chọn token đến bạn muốn giao dịch.
Nhấp vào Swap (hoán đổi).
Xem trước giao dịch trong cửa sổ bật lên.
Xác nhận yêu cầu giao dịch trong ví của bạn.
Chờ giao dịch được xác nhận trên blockchain Ethereum. Bạn có thể theo dõi trạng thái giao dịch trên https://etherscan.io/.
Kết luận
Uniswap là giao thức sàn giao dịch sáng tạo được xây dựng trên Ethereum, cho phép bất kỳ ai có ví Ethereum trao đổi token mà không cần sự tham gia của bất kỳ bên trung tâm nào.
Mặc dù có những hạn chế riêng, nhưng công nghệ này có một số ý nghĩa thú vị đối với tương lai của hoán đổi token không cần niềm tin. Khi các giải pháp mở rộng thông qua Ethereum 2.0 hoạt động, Uniswap cũng có thể được hưởng lợi từ chúng.
