Đã hơn hai năm kể từ lần cuối cùng cộng đồng Ethereum tụ họp trong một sự kiện công nghệ lớn. Đó là sự kiện The Merge, đánh dấu sự chuyển dịch được mong đợi từ lâu của mạng sang cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (PoS), thân thiện với môi trường hơn.
Những thành phần cốt lõi của blockchain Ethereum thay đổi rất ít kể từ đó. Các nhà phát triển chain tập trung tiến hành một loạt các nâng cấp để phát triển blockchain “layer 2” nhanh chóng và chi phí thấp, nhưng cộng đồng Ethereum hầu như không có tầm nhìn tổ chức nhất quán, ít nhất là một tầm nhìn có thể đạt được mức độ nhiệt tình như The Merge từng tạo ra.
Tuy nhiên, điều đó có thể sớm thay đổi.
Tại hội nghị Devcon của Ethereum ở Bangkok vào thứ 3, nhà nghiên cứu Justin Drake của Ethereum Foundation đã đề xuất thiết kế lại toàn bộ layer đồng thuận của Ethereum có tên gọi là “Beam Chain”.
Beam Chain là “bản tái thiết kế layer đồng thuận kết hợp tất cả các ý tưởng mới nhất và tuyệt vời nhất từ roadmap của Ethereum”, Drake cho biết.
Tầm nhìn Beam Chain của Drake sắp xếp một loạt các nâng cấp “quan trọng” cho layer đồng thuận của Ethereum thành một gói duy nhất. Nó sẽ điều chỉnh bộ máy sản xuất block của Ethereum, cũng như xử lý staking và mật mã zero-knowledge (ZK*).
Bài thuyết trình của Drake rất được mong đợi, diễn ra sau nhiều tháng đồn đoán trực tuyến và trên các diễn đàn tiền điện tử rằng nhà nghiên cứu Ethereum có ảnh hưởng, đóng vai trò quan trọng trong bản nâng cấp The Merge năm 2022 đang nghiên cứu một thứ gì đó quan trọng. Drake đã phát biểu tại một hội trường chật kín người và những người xem tràn ra hành lang bên ngoài sân khấu chính của sự kiện.
Beam Chain sẽ không đòi hỏi bất kỳ thay đổi ngay lập tức nào đối với Ethereum hoặc thậm chí bất kỳ điều gì khác biệt hoàn toàn so với những gì đã có trên roadmap của chain. Tuy nhiên, nó đề xuất thay đổi lớn đối với cách tổ chức các bản nâng cấp trong tương lai của Ethereum.
Hiện nay, Ethereum nâng cấp code cốt lõi khoảng một lần mỗi năm. Drake đề xuất tiếp tục thực hiện các bản nâng cấp mỗi năm để giải quyết “những mục tiêu đơn giản”, nhưng sau đó thực hiện những thay đổi lớn chỉ trong một lần sau vài năm nữa.
Beam Chain sẽ tập trung vào layer đồng thuận của Ethereum, còn được gọi là Beacon Chain, là phần xử lý cách các giao dịch và ghi lại.
“Beacon Chain khá cũ. Đặc điểm kỹ thuật đã bị đóng băng cách đây 5 năm và trong 5 năm đó đã có rất nhiều điều xảy ra”, Drake nhấn mạnh.
Theo Drake, các nhà phát triển Ethereum hiện nay đã có “sự hiểu biết tốt hơn nhiều” về cách thích ứng với giá trị trích xuất tối đa (MEV) — một chiến lược được các trader tinh vi sử dụng để thu thêm lợi nhuận từ Ethereum, đôi khi gây bất lợi cho người dùng thông thường. Anh cho biết, trong nửa thập kỷ qua, cũng đã có những đột phá quan trọng trong công nghệ ZK và blockchain Ethereum tích lũy “nợ kỹ thuật” gây thách thức cho khả năng phát triển chain nhanh chóng và an toàn của các nhà phát triển.
Trong số các trọng tâm của Beam Chain sẽ là “slot nhanh hơn” và “finality nhanh hơn”, nghĩa là tăng tần suất thêm block vào chain, cũng như tăng số lượng giao dịch được bao gồm trong mỗi block. Điều này có thể dẫn đến việc giới thiệu single slot finality (finality cho một slot duy nhất), trong đó các block có dữ liệu giao dịch có thể được hoàn tất ngay lập tức, làm cho thông tin trở thành vĩnh viễn ngay và không thể thay đổi.
Hiện tại, block finality trên Ethereum cần khoảng 15 phút. Bằng cách giảm thời gian này, quy trình sẽ trở nên hiệu quả hơn cho các ứng dụng hoặc sàn giao dịch có khối lượng giao dịch cao. Thời gian trễ 15 phút đó tạo cơ hội để khai thác MEV và tăng rủi ro tái cấu trúc.
Tuy nhiên, có một số lo ngại về vấn đề tập trung hóa khi rút ngắn finality, vì điều này đòi hỏi nhiều sức mạnh tính toán hơn và phần cứng đắt tiền. Các nhà phát triển sẽ cần cân nhắc giữa việc rút ngắn thời gian và nhu cầu về sức mạnh tính toán.
Beam Chain cũng bao gồm đề xuất nhằm tích hợp sâu hơn mật mã ZK vào cấu trúc nền tảng của mạng Ethereum. Các nhà phát triển Ethereum đã theo đuổi roadmap sử dụng các rollup layer-2, là các blockchain phụ trên Ethereum cho phép giao dịch diễn ra nhanh chóng và với chi phí thấp hơn, sau đó được chuyển về chain chính để xử lý.
Trong quá trình đó, các rollup ứng dụng một công nghệ mới sử dụng bằng chứng ZK để hỗ trợ mở rộng quy mô của blockchain. Trong hai năm qua, hàng chục ZK rollup đã xuất hiện, như zkEVM của Polygon và zkSync của Matter Labs, thu hút nhiều sự chú ý và xây dựng cho các blockchain mới này.
Với đề xuất Beam Chain của Drake, hỗ trợ cho bằng chứng ZK sẽ được tích hợp trực tiếp vào chain layer-1 chính của Ethereum. Điều này đặt ra câu hỏi về ảnh hưởng có thể xảy ra đối với lĩnh vực các mạng layer-2 sử dụng ZK đang phát triển nhanh chóng.
Mặc dù Beam Chain là nâng cấp tham vọng, Drake không muốn gọi nó là “Ethereum 3.0” (mọi người đôi khi gọi nâng cấp The Merge của Ethereum vào năm 2022 là “Ethereum 2.0”).
“Beam Chain chỉ liên quan đến chain đồng thuận”, Drake cho biết, trong khi các nghiên cứu khác vẫn đang được tiến hành đối với các layer thực thi và dữ liệu của Ethereum – những thành phần cốt lõi khác của mạng hỗ trợ ứng dụng và dữ liệu layer-2.
*Zero-knowledge (ZK) ám chỉ một loại giao thức trong đó một bên có thể chứng minh cho bên kia rằng một tuyên bố là đúng mà không cần tiết lộ bất kỳ thông tin nào khác ngoài tính xác thực của tuyên bố đó.
Minh Anh
Theo Coindesk
