Monero (XMR), đồng tiền điện tử tập trung vào quyền riêng tư có vốn hóa lớn nhất thị trường, đang đối mặt với một mối đe dọa chưa từng có khi dự án blockchain đối thủ Qubic tuyên bố sẽ cố gắng kiểm soát hơn 51% hashrate khai thác Monero, bắt đầu từ ngày 2 tháng 8.
Cộng đồng Monero đứng trước thử thách mới
Sergey Ivancheglo (CFB), nhà sáng lập Qubic và cũng là đồng sáng lập IOTA, đã ám chỉ trên mạng xã hội X về kế hoạch tấn công 51% vào mạng lưới Monero. Theo tiết lộ, chiến dịch này sẽ kéo dài đến ngày 31 tháng 8, có thể dẫn đến nguy cơ double-spending (chi tiêu hai lần), kiểm duyệt giao dịch hoặc tạo ra các khối mồ côi. Tuy nhiên, CFB khẳng định đây là một thử nghiệm công nghệ “Useful Proof of Work” (uPoW) của Qubic chứ không nhằm mục đích phá hoại Monero.
Cơ chế uPoW của Qubic và mối liên hệ với Monero
Qubic là một blockchain layer-1 được xây dựng dựa trên hệ thống khai thác AI (AI miners), cho phép vừa bảo vệ mạng lưới Qubic vừa khai thác Monero trong thời gian nhàn rỗi. XMR thu được sẽ được quy đổi sang USDT và dùng để mua rồi đốt token QUBIC – tạo ra mô hình giảm phát có lợi nhuận. Cơ chế này đã được triển khai từ tháng 5/2025, và kể từ đó thu hút một phần lớn công suất khai thác Monero.
Trong tháng 7, tỷ lệ hashrate toàn cầu mà Qubic kiểm soát dao động từ 20% đến 40%, chạm ngưỡng khiến cộng đồng Monero lo ngại. Tính đến ngày 27/7, Qubic đang chiếm khoảng 26,96% tổng hashrate của Monero, đạt 6,12 GH/s.
Một số người trong cộng đồng cáo buộc Qubic đang thổi phồng công suất khai thác của mình (“spoofing”) và ký sinh trên mạng lưới Monero. Họ cảnh báo nếu Qubic thực sự chiếm được 51%, uy tín của Monero – vốn là đồng tiền điện tử được sử dụng phổ biến cho các giao dịch riêng tư – có thể bị hủy hoại nghiêm trọng.
Chia rẽ nội bộ và viễn cảnh tương lai
Các mối đe dọa tương tự trong quá khứ, như vụ việc của MineXMR năm 2022, từng được giải quyết nhờ việc khuyến khích cộng đồng chuyển sang các pool khai thác phi tập trung. CFB cũng đã khuyến cáo các sàn giao dịch nên yêu cầu xác nhận 13 block thay vì 10 block để giảm rủi ro tấn công trong giai đoạn thử nghiệm này.
Phía Qubic cho rằng họ đang mang đến “động lực kinh tế” chứ không phải phá hoại, và rằng tính năng bảo mật độc nhất của Monero sẽ giúp giữ vững giá trị của đồng coin này. Những người ủng hộ Qubic xem đây là cơ hội chứng minh hiệu quả của công nghệ uPoW.
Tuy nhiên, cộng đồng Monero vẫn đang chia rẽ. Một số kêu gọi chuyển sang sử dụng các pool khai thác phi tập trung như P2Pool, trong khi những người khác đề xuất thay đổi giao thức. Một số nhà quan sát trung lập cho rằng đây là “bài kiểm tra sức chịu đựng” đối với cả Monero lẫn Qubic, cũng như minh họa cho các rủi ro của cơ chế đồng thuận proof-of-work.
Một viễn cảnh được đặt ra là nếu Qubic kiểm soát thành công mà không gây thiệt hại, thì đó sẽ là bằng chứng cho hiệu quả của uPoW. Nhưng nếu dẫn đến hỗn loạn, Monero có thể chứng minh được sức đề kháng – dù phải đối mặt với biến động giá trong ngắn hạn.
Tính đến cuối ngày 27/7, Qubic vẫn chưa nắm được 51% hashrate của Monero, nhưng mức độ kiểm soát đã tiệm cận ngưỡng nguy hiểm.
Vương Tiễn
Theo Tapchibitcoin
