Khi cộng đồng nhà phát triển blockchain tranh luận về các bản nâng cấp giao thức nhằm đối phó với rủi ro tấn công từ máy tính lượng tử trong tương lai, nhà sáng lập Cardano Charles Hoskinson cho rằng vấn đề cốt lõi không nằm ở “nên thay đổi điều gì”, mà là “thay đổi vào thời điểm nào”. Theo ông, triển khai quá sớm có thể khiến các mạng blockchain phải trả giá rất đắt.
Hoskinson nhấn mạnh rằng các công cụ mật mã để bảo vệ blockchain trước mối đe dọa lượng tử trong tương lai thực tế đã sẵn sàng. Ông dẫn chứng các tiêu chuẩn hậu lượng tử do Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) công bố năm 2024. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất là chi phí và hệ quả nếu các giao thức mới được áp dụng khi thợ đào và trình xác thực chưa đủ khả năng thích ứng.
Theo Hoskinson, mật mã hậu lượng tử thường chậm hơn khoảng 10 lần, kích thước bằng chứng lớn hơn 10 lần và kém hiệu quả hơn đáng kể. Điều đó đồng nghĩa với việc nếu áp dụng ngay, thông lượng của blockchain có thể bị suy giảm nghiêm trọng, gần như “bị cắt mất một chữ số 0”.
Nói về các hướng tiếp cận kỹ thuật, Hoskinson cho biết ngành đang đứng trước hai lựa chọn lớn. Một là mật mã dựa trên hàm băm, hướng mà Ethereum đang theo đuổi. Hai là mật mã dựa trên mạng tinh thể (lattice-based), con đường Cardano lựa chọn. Ông ví sự cạnh tranh này giống như cuộc chiến Blu-ray và HD DVD trước đây, khi thị trường mới là yếu tố quyết định bên thắng cuộc.
Dù giới nghiên cứu nhìn chung đồng thuận rằng máy tính lượng tử đủ mạnh có thể phá vỡ các hệ mật mã hiện tại, thời điểm mối đe dọa này trở thành hiện thực vẫn còn gây tranh cãi. Các dự báo dao động từ vài năm cho đến hơn một thập kỷ. Hoskinson cho rằng thay vì chạy theo làn sóng truyền thông hay các mốc thời gian do doanh nghiệp đưa ra, ngành nên theo dõi Sáng kiến Đánh giá Chuẩn Lượng tử của DARPA. Đây là thước đo độc lập và khách quan nhằm xác định liệu các cách tiếp cận điện toán lượng tử có thể tạo ra giá trị thực tiễn hay không, cũng như khi nào và bởi ai.
DARPA hiện đặt mục tiêu đến năm 2033 sẽ xác định tính khả thi của điện toán lượng tử ở quy mô ứng dụng thực tế.
Giống như Bitcoin, Ethereum hay Solana, Cardano (ADA) hiện dựa vào mật mã đường cong elliptic, vốn có thể bị thuật toán Shor phá vỡ nếu xuất hiện máy tính lượng tử đủ mạnh. Hoskinson cho biết ngành đã biết cách xử lý điểm yếu này, nhưng tranh luận xoay quanh việc nên chọn phương án mật mã nào để thay thế trong dài hạn.
Ông cũng lưu ý rằng Cardano không có ý định vội vàng thay đổi toàn bộ giao thức. Thay vào đó, mạng lưới này đang xem xét cách tiếp cận giảm thiểu rủi ro theo từng giai đoạn, chẳng hạn như tạo các “điểm kiểm tra” sổ cái được ký bằng chữ ký hậu lượng tử thông qua những hệ thống như Mithril hoặc sidechain Midnight tập trung vào quyền riêng tư.
Theo Hoskinson, mọi giải pháp đều đi kèm đánh đổi. Một khi mạng lưới đã lựa chọn một mô hình xác nhận hay mức độ hoàn tất giao dịch nhất định, thì sẽ phải chấp nhận và sống chung với những hệ quả lâu dài của quyết định đó.
Vương Tiễn
Theo Tapchibitcoin
