Ethereum Foundation vừa công bố lộ trình một năm nhằm tích hợp công nghệ bằng chứng không kiến thức (zero-knowledge proofs) trực tiếp vào chuỗi chính, bắt đầu bằng phần mềm khách hàng zkEVM ở Layer 1 dưới dạng tùy chọn – và có thể trở thành bắt buộc trong tương lai.
Trong bài đăng mang tên “Shipping an L1 zkEVM #1: Realtime Proving”, kỹ sư giao thức Sophia Gold cho biết, các trình xác thực (validator) sẽ có thể xác minh các khối bằng cách kiểm tra ba bằng chứng zk độc lập thay vì phải thực thi lại toàn bộ giao dịch. Các bằng chứng này cần đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe về thời gian thực, bao gồm độ trễ 10 giây cho 99% khối, mức bảo mật 128-bit (tối thiểu 100-bit khi triển khai ban đầu), kích thước bằng chứng dưới 300 KiB và khả năng chạy trên phần cứng trị giá không quá 100.000 USD, tiêu thụ điện dưới 10 kW.
Ban đầu, chỉ một số ít validator được kỳ vọng sẽ triển khai phần mềm mới. Khi niềm tin được củng cố thông qua kiểm toán, xác minh hình thức và chương trình tiền thưởng lỗi, giới hạn gas có thể được nâng lên đến mức việc xác minh bằng chứng trở thành mặc định. Những bằng chứng này cũng sẽ là nền tảng cho các zk-rollup hoạt động gốc trên chuỗi chính, theo Gold.
Gold thách thức các nhóm phát triển zkVM đạt được mục tiêu độ trễ đúng hạn trước sự kiện Devconnect tại Argentina vào tháng 11, gọi đây là “cuộc đua đến thời gian thực”. Nếu thành công, Ethereum sẽ trở thành ứng dụng thực tế lớn nhất thế giới sử dụng công nghệ zk, mở đường cho quyền riêng tư on-chain, tổng hợp chữ ký và khả năng mở rộng mạnh hơn.
Động lực thay đổi toàn hệ sinh thái
Tham vọng zkEVM của Ethereum diễn ra trong bối cảnh các blockchain đối thủ cũng đang gấp rút tích hợp zk-proof, khi các giải pháp rollup Layer 2 vốn đã sử dụng công nghệ mật mã tương tự. Bài đăng của Gold được xem là lộ trình rõ ràng nhất từ trước đến nay về cách Ethereum sẽ đưa zk trực tiếp vào cơ chế đồng thuận, đưa mạng lưới tiến gần hơn đến viễn cảnh “zk-friendly” mà đồng sáng lập Vitalik Buterin từng vạch ra.
Động thái này cũng trùng với quá trình Ethereum Foundation tái cấu trúc bộ phận phát triển giao thức và hệ sinh thái, nhằm đẩy nhanh quá trình ứng dụng công nghệ vào thực tế. Các nhóm mới sẽ tập trung vào các hệ thống bảo mật cốt lõi trong khuôn khổ sáng kiến “One Trillion Security”, đồng thời hỗ trợ các nhà phát triển thông qua định hướng chiến lược và mở rộng quỹ tài trợ.
Thạch Sanh
Theo Tapchibitcoin
