Thị trường DeFi hiện đang ổn định với Tổng giá trị khóa (TVL) đạt 160,56 tỷ USD, song dữ liệu cho thấy thanh khoản phân tán rõ rệt giữa giao ngay và phái sinh, trong khi phần lớn tài sản thế chấp tập trung ở một vài nền tảng lớn.
Đáng chú ý, vốn hóa stablecoin đã tăng 1,32% trong tuần qua lên 289,67 tỷ USD, trong đó Tether chiếm ưu thế với 170,6 tỷ USD (58,9%). Sự mở rộng này tạo nền tảng cho cả thị trường giao ngay và hợp đồng vĩnh viễn, với khối lượng giao dịch tuần qua lần lượt đạt 114,13 tỷ USD và 124,66 tỷ USD – gần như cân bằng.
Trong 24 giờ, tỷ trọng cũng duy trì ở mức 51% spot / 49% perps, cho thấy nhà đầu tư tham gia đồng thời ở nhiều lớp: vừa dùng đòn bẩy đầu cơ qua perps, vừa giao dịch tất toán qua DEX spot.
Dòng vốn tập trung vào lending và staking
Thanh khoản DeFi hiện không phân bổ đều: chỉ riêng Aave, Lido và EigenLayer đã nắm hơn 100 tỷ USD TVL (62%). Nếu tính thêm Binance staked ETH và Ethena, tỷ lệ này vượt 80%.
Dòng vốn lớn tuần qua chủ yếu đổ vào Spark (+1,8 tỷ USD), Aave (+1,9 tỷ USD) và Lido (+1,6 tỷ USD), trong khi hệ thống Sky (Maker) sụt giảm 160 triệu USD.
Điều này cho thấy DeFi vẫn xoay quanh các “nguyên thủy” như lending, liquid staking và restaking, thay vì các ứng dụng on-chain đa dạng hơn.
Thị phần DEX: cạnh tranh gay gắt, dòng tiền xoay vòng nhanh
Trong mảng giao ngay, Uniswap tiếp tục dẫn đầu với 23,47 tỷ USD giao dịch/tuần (20,6% thị phần). Tuy nhiên, tăng trưởng ấn tượng lại thuộc về các DEX mới nổi:
Ngược lại, Raydium giảm mạnh 48% còn 4,6 tỷ USD, cho thấy dòng tiền Solana đang dịch chuyển sang Meteora và các pool mới có ưu đãi hấp dẫn hơn.
Phái sinh và cuộc đua doanh thu
Thị trường hợp đồng vĩnh viễn đạt 124,66 tỷ USD/tuần, cao hơn spot khoảng 10 tỷ USD. Các giao thức nổi bật nhờ khả năng sinh lời vượt trội:
Trong khi đó, Aave chỉ tạo ra 13,2 triệu USD doanh thu trên TVL hơn 41 tỷ USD (0,03%), cho thấy sự chênh lệch cực lớn giữa mảng cho vay và mảng phái sinh.
Stablecoin: “ngân hàng trung ương” của DeFi
Stablecoin tiếp tục là nền tảng cốt lõi với gần 290 tỷ USD lưu hành. Tether và Circle chiếm vị trí thống trị, lần lượt tạo ra 642 triệu USD và 220 triệu USD doanh thu trong 30 ngày, tương đương 72% tổng thu nhập toàn thị trường. Khi cộng thêm Hyperliquid và Pump, tỷ lệ này lên tới 85%.
Điều này cho thấy stablecoin không chỉ là đơn vị thanh toán mà còn đóng vai trò như “ngân hàng trung ương” của DeFi, quyết định tốc độ mở rộng thanh khoản. Bất kỳ biến động chính sách hoặc rủi ro pháp lý nào liên quan đến USDT/USDC đều có thể ảnh hưởng tức thì đến toàn bộ hệ sinh thái.
Kết luận
Thị trường DeFi hiện nay thể hiện ba đặc điểm chính:
-
Tập trung tài sản thế chấp vào lending, staking và restaking.
-
Dòng vốn spot dịch chuyển mạnh sang các DEX mới trên Solana và Base.
-
Phái sinh và stablecoin chiếm ưu thế về doanh thu và kiểm soát dòng vốn.
Bề ngoài, DeFi trông có vẻ rộng lớn với hàng trăm giao thức và nhiều chuỗi lớn. Nhưng thực tế, quyền kiểm soát vốn và người dùng chỉ nằm trong tay chưa đến 20 cái tên. Điều này mang lại hiệu quả ngắn hạn nhưng đồng thời làm tăng rủi ro hệ thống.
Tương lai của DeFi sẽ phụ thuộc vào sự cân bằng giữa đổi mới, cơ chế khuyến khích và an toàn vốn – quyết định liệu thị trường sẽ bền vững và đa dạng hơn, hay tiếp tục phụ thuộc vào nhóm ít giao thức thống trị hiện nay.
Vương Tiễn
Theo Tapchibitcoin
