Sau khi ngành công nghiệp crypto phục hồi từ thị trường gấu năm 2023, năm 2024 đã tạo ra một năm tích cực khác, với Bitcoin đạt mức cao kỷ lục mới và nhiều chỉ số tiếp tục cải thiện.
Từ năm đầu tiên ấn tượng của các quỹ ETF Bitcoin giao ngay ở Mỹ cho đến việc cung cấp stablecoin kỷ lục, sự phục hồi của DeFi, sự lên xuống của SocialFi và cá cược Polymarket thúc đẩy bởi cuộc bầu cử Mỹ, dưới đây là năm biểu đồ để cho thấy ngành công nghiệp đã thay đổi như thế nào trong năm 2024.
Năm đầu tiên ấn tượng của các ETF Bitcoin giao ngay tại Mỹ
Vào ngày 11 tháng 1, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đã phê duyệt các đề xuất cho 11 quỹ ETF Bitcoin giao ngay theo một quy trình tăng tốc. Các ETF từ Ark Invest/21Shares, Bitwise, BlackRock, Fidelity, Franklin Templeton, Grayscale, Invesco, Valkyrie (nay là CoinShares), VanEck và WisdomTree đã bắt đầu giao dịch ngay ngày hôm sau. Một quỹ ETF giao ngay khác từ Hashdex và ETF mini Bitcoin của Grayscale lần lượt được ra mắt vào tháng 3 và tháng 7.
Những quỹ này đã tạo ra một trong những đợt phát hành ETF thành công nhất trong lịch sử theo nhiều tiêu chí, cạnh tranh với một số sản phẩm ETF lớn và có uy tín nhất thế giới, bao gồm Vanguard S&P 500 ETF (VOO) và Invesco QQQ Trust (QQQ) của chỉ số Nasdaq-100. Chúng đã thu hút hơn 35 tỷ USD dòng tiền vào ròng, với khoảng 103 tỷ USD tài sản đang quản lý khi giá bitcoin tăng mạnh từ khoảng 42.000 USD vào ngày 1 tháng 1 lên gần mức 100.000 USD.
ETF IBIT của BlackRock đã chiếm ưu thế trong hầu hết các chỉ số, với hơn 37 tỷ USD dòng tiền vào ròng và chỉ ghi nhận 10 ngày âm trong cả năm. Cùng với sự tăng trưởng của giá bitcoin, IBIT đã đạt 52 tỷ USD tài sản quản lý và chiếm khoảng 70% thị phần về khối lượng giao dịch.
Tuy nhiên, các ETF Ethereum giao ngay tại Mỹ, được ra mắt vào tháng 7, vẫn chưa thành công như kỳ vọng, với chỉ khoảng 2,6 tỷ USD dòng tiền vào tính đến nay.
Cung cấp stablecoin đạt mức cao mới
Nguồn cung lưu hành của các stablecoin gắn với đồng USD trên các nhà phát hành và blockchain đã phục hồi và đạt mức cao mới trên 200 tỷ USD vào năm 2024 — vượt qua mức cao nhất trước đó vào tháng 4 năm 2022 trước khi cuộc khủng hoảng thị trường gấu làm sụp đổ các công ty và hệ sinh thái như Terra, Celsius và FTX.
Stablecoin chắc chắn đã tìm thấy sự phù hợp với thị trường sản phẩm, với hơn 5,1 nghìn tỷ USD giao dịch toàn cầu trong nửa đầu năm nay. Con số này tương đương với 6,5 nghìn tỷ USD của Visa trong cùng kỳ, và thêm 3,1 nghìn tỷ USD từ các giao dịch stablecoin trong quý ba. “Chúng tôi luôn nói rằng tiền mã hóa đang đứng trước cơ hội tìm ra ứng dụng tiêu biểu. Và đây chính là ứng dụng đó,” các nhà phân tích viết trong báo cáo tháng 10.
Các tập đoàn lớn như PayPal giờ đây đã ra mắt stablecoin của riêng họ, trong khi Ripple, Revolut và Robinhood cũng đang tìm cách tham gia. Công nghệ này hiện đang được thảo luận ở các cấp cao nhất của chính phủ, stablecoin hiện là chủ sở hữu lớn thứ 18 của trái phiếu Kho bạc Mỹ cùng với các quốc gia chủ quyền lớn, và gã khổng lồ thanh toán Stripe gần đây đã xác nhận việc mua lại công ty API stablecoin Bridge trị giá 1,1 tỷ USD — thương vụ lớn nhất trong lịch sử tiền mã hóa. Thỏa thuận của Stripe một mình đã chứng minh sự sử dụng và tăng trưởng của stablecoin như một trường hợp sử dụng hợp pháp cho blockchain công cộng, theo các nhà phân tích tại công ty nghiên cứu và môi giới Bernstein.
Tether tiếp tục thống trị thị trường stablecoin, chiếm khoảng 140 tỷ USD, tương đương 66% tổng cung stablecoin. USDC của Circle đứng thứ hai với hơn 43 tỷ USD, chiếm 20% nguồn cung, và USDe của Ethena đứng thứ ba với khoảng 6 tỷ USD, chiếm 3% thị trường.
Về hỗ trợ blockchain, Ethereum dẫn đầu cung cấp USDT, theo sau là Tron. Ethereum cũng dẫn đầu cung cấp USDC, với Solana, Arbitrum và Base lần lượt đứng thứ hai, ba và bốn.
“Trong tất cả các chỉ số mà ngành công nghiệp crypto sử dụng để đo lường sự chấp nhận (ví dụ: số lượng địa chỉ hoạt động, giao dịch trên mạng, TVL, v.v.), cung cấp stablecoin có lẽ là chỉ số có liên quan nhất nhưng lại thường bị bỏ qua,” các nhà phân tích tại Presto nói trong báo cáo tháng 11. “Mặc dù stablecoin đã chắc chắn nổi lên như một ứng dụng tiêu biểu của blockchain với sự liên quan rõ rệt đến thế giới thực, nhưng nguồn cung hiện tại chỉ chiếm 0,9% tổng cung tiền USD, điều này cho thấy chúng ta chỉ mới chạm vào bề mặt.”
Solana dẫn đầu sự phục hồi phí DeFi
Phí DeFi cũng đã chứng kiến sự phục hồi vào cuối năm 2024, đạt đỉnh hơn 53 triệu USD mỗi ngày và 881 triệu USD mỗi tháng trong tháng 11, sau đó là 55 triệu USD mỗi ngày và mức kỷ lục 893 triệu USD trong tháng 12.
Hệ sinh thái Solana là người hưởng lợi chính, với khối lượng giao dịch trên các sàn phi tập trung vượt qua mức 100 tỷ USD mỗi tháng vào tháng 11 — gấp đôi so với 55 tỷ USD của mạng Ethereum chính, khi SOL đạt mức cao kỷ lục trên 263 USD lần đầu tiên kể từ 2021, trước khi điều chỉnh.
Các khoản phí hàng tháng được tạo ra từ các nền tảng dựa trên Solana như Raydium, Jito và Pump.fun đều đạt mức cao kỷ lục vào tháng 11, lần lượt vượt qua 211 triệu USD, 199 triệu USD và 93 triệu USD, giữa bối cảnh số lượng địa chỉ hoạt động trên blockchain tăng vọt. Trong tháng đó, Uniswap chiếm phần lớn phí DeFi của Ethereum, tạo ra khoảng 97 triệu USD, tăng lên hơn 152 triệu USD vào tháng 12.
Giám đốc Nghiên cứu của The Block, Eden Au, cho rằng sự bùng nổ hoạt động này là nhờ vào cơn sốt memecoin kết hợp với phí giao dịch thấp và tính thân thiện với người dùng của Solana, đồng thời cho rằng mạng lưới này có khả năng tiếp tục thu hút nhiều người dùng bán lẻ trong năm tới.
“Chúng ta có thể sẽ bước vào một thị trường tăng giá vào năm 2025, khi những nhà đầu cơ bán lẻ tìm kiếm lợi nhuận cao hơn sẽ đổ xô vào không gian memecoin khi thanh khoản từ thị trường tiền mã hóa lớn dần chảy xuống,” Au nói.
Sự thăng trầm của SocialFi
SocialFi, một từ ghép của “social” (xã hội) và “finance” (tài chính), kết hợp mạng xã hội với công nghệ blockchain. Nó nhằm mục đích thưởng cho người dùng vì đã đăng tải nội dung chất lượng cao trực tuyến và mang lại cho họ nhiều quyền kiểm soát hơn về cách dữ liệu của họ được sử dụng.
Nền tảng friend.tech, được hỗ trợ bởi Paradigm, từng gây tiếng vang khi vượt qua lợi nhuận hàng ngày của Ethereum vào một thời điểm, đã không thể tái hiện được sự bùng nổ hoạt động mà nó tạo ra vào năm 2023, với giao dịch giảm mạnh trong năm nay.
Friend.tech hoạt động trên chuỗi Layer 2 Base được Coinbase ươm tạo, sử dụng “khóa” để đại diện cho các phiên bản token hóa của hồ sơ người dùng, liên kết với tài khoản X của họ. Việc sở hữu khóa người dùng trên friend.tech cho phép truy cập vào nội dung của người đó và khả năng nhắn tin cho họ.
Nền tảng này đã chứng kiến một đợt hoạt động ngắn ngủi vào tháng 5 trước khi giá token của nó giảm 20% sau khi đồng sáng lập Racer ám chỉ việc rời Base. Giao dịch gần như chết lặng giữa cuộc khủng hoảng và đội ngũ cuối cùng từ bỏ dự án và từ chối quyền kiểm soát các hợp đồng thông minh sau sự phát triển trì trệ vào tháng 9. Mặc dù nền tảng này có thể tiếp tục hoạt động lý thuyết, nhưng việc thu hồi quyền kiểm soát đã làm cho việc triển khai các tính năng mới trở nên không thể, ngoại trừ việc phân nhánh giao thức để tạo ra điều gì đó mới.
Giao thức xã hội phi tập trung Farcaster, được đồng sáng lập bởi các giám đốc điều hành cũ của Coinbase là Dan Romero và Varun Srinivasan, đã có một năm thành công hơn, đạt mức cao kỷ lục 75.000 người dùng hoạt động hàng ngày vào tháng 5 nhờ vào thành công của các tính năng như Frames nhúng, biến các bài đăng thành các mini-apps tương tác và thu hút một số tên tuổi lớn của cộng đồng Ethereum. Tuy nhiên, nó cũng chứng kiến sự suy giảm đáng kể, với hoạt động trên nền tảng giảm khoảng 70% so với mức cao nhất vào tháng 5.
Cá cược Polymarket bùng nổ trước cuộc bầu cử Mỹ
Nền tảng dự đoán phi tập trung Polymarket, dựa trên Polygon, đã có một trong những năm thành công nhất trong ngành công nghiệp tiền mã hóa, với các cược gắn với USDC tăng vọt trước cuộc bầu cử Mỹ vào tháng 11 khi các nhà giao dịch quốc tế đổ xô đặt cược vào người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống. (Cư dân Mỹ lý thuyết bị hạn chế sử dụng nền tảng này nhưng có thể vượt qua chặn địa lý bằng cách sử dụng VPN).
Sau khi dần dần thu hút sự chú ý trong suốt năm 2024, khối lượng giao dịch hàng tháng của Polymarket đã tăng vọt lên 5 tỷ USD vào tháng 10 và tháng 11 khi cuộc đối đầu giữa ứng viên Cộng hòa Donald Trump và ứng viên Dân chủ Kamala Harris đạt đến cao trào.
Mặc dù nền tảng này cung cấp nhiều thị trường liên quan đến cuộc bầu cử Mỹ, bao gồm các cuộc tranh cử ở các bang dao động và đảng nào sẽ kiểm soát toàn bộ Hạ viện và Thượng viện, nhưng người chiến thắng trong cuộc đua tổng thống là thị trường phổ biến nhất, chiếm hơn 3 tỷ USD giao dịch chỉ riêng vào Ngày bầu cử.
Số lượng trader hoạt động hàng tháng trên nền tảng cũng tăng theo đà tăng trưởng của khối lượng giao dịch, đạt mức cao kỷ lục hơn 300.000 vào tháng 11 và tiếp tục tăng lên hơn 346.000 vào tháng 12.
Hợp đồng mở của Polymarket cũng đã đạt mức kỷ lục 569 triệu USD vào ngày 6 tháng 11, trong đó có 287 triệu USD chỉ riêng từ kết quả cuộc bầu cử tổng thống, trước khi giảm về phạm vi 200 triệu USD đến 300 triệu USD khi hoạt động chậm lại sau cuộc bầu cử.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Vương Tiễn
