Khi điện toán lượng tử dần chuyển từ lý thuyết xa vời sang rủi ro thực tiễn trong năm 2025, các nhà phát triển Solana cho biết họ đã bắt đầu thử nghiệm các giải pháp mật mã kháng lượng tử nhằm chuẩn bị cho kịch bản công nghệ hiện tại có thể không còn đủ an toàn trong tương lai.
Hôm thứ Ba, Solana Foundation thông báo đã hợp tác với công ty bảo mật hậu lượng tử Project Eleven để đánh giá khả năng chống chịu của hệ thống mật mã Solana trước các máy tính lượng tử trong tương lai. Động thái này diễn ra trong bối cảnh ngày càng nhiều lo ngại rằng những đột phá về điện toán lượng tử có thể làm suy yếu cách các blockchain bảo mật giao dịch và trình xác thực.
“Máy tính lượng tử chưa xuất hiện, nhưng Solana Foundation đang chuẩn bị cho khả năng đó,” tổ chức này viết trên X. “Vì vậy, chúng tôi đã làm việc với Project Eleven để đánh giá mức độ sẵn sàng trước kỷ nguyên lượng tử.”
Không chỉ Solana, các nhà phát triển trên nhiều blockchain lớn như Bitcoin, Ethereum hay Zcash cũng đang thảo luận về cách mạng lưới của họ có thể ứng phó với rủi ro từ điện toán lượng tử. Với Solana, bước đi đầu tiên là triển khai chữ ký số hậu lượng tử trên một mạng testnet.
Trước đây chủ yếu tập trung vào mối đe dọa lượng tử đối với Bitcoin, Project Eleven đã tiến hành đánh giá rủi ro và triển khai một testnet Solana sử dụng chữ ký số kháng lượng tử. Mục tiêu là kiểm tra xem các giao dịch kháng lượng tử có thể vận hành ở tầng mạng bằng công nghệ hiện tại mà không gây gián đoạn hay không.
“Trách nhiệm của chúng tôi là đảm bảo Solana an toàn không chỉ hôm nay mà còn trong nhiều thập kỷ tới,” ông Matt Sorg, Phó Chủ tịch Công nghệ của Solana Foundation, cho biết.
Những thử nghiệm mới này tiếp nối các nỗ lực trước đó của Solana nhằm giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn từ điện toán lượng tử. Tháng 1, mạng lưới đã giới thiệu Solana Winternitz Vault – một tính năng ví tùy chọn sử dụng cơ chế chữ ký dựa trên hàm băm để bảo vệ tài sản người dùng. Hệ thống này tạo khóa mới cho mỗi giao dịch và yêu cầu người dùng chủ động kích hoạt, thay vì thay đổi giao thức cốt lõi.
“Theo văn hóa ‘liên tục triển khai’ của hệ sinh thái Solana, chúng tôi sẽ ra mắt client thứ hai và một cơ chế đồng thuận tiên tiến trong năm nay,” Sorg viết. “Những sáng kiến như Project Eleven cho thấy các bước đi sớm và cụ thể nhằm tăng cường khả năng chống chịu dài hạn cho mạng lưới.”
Các hệ sinh thái blockchain khác cũng đang chuẩn bị theo hướng tương tự. Trên Aptos, một đề xuất mang tên AIP-137 có thể đưa vào tùy chọn chữ ký hậu lượng tử đầu tiên nếu được cộng đồng token holder thông qua. Đề xuất này bổ sung hỗ trợ cho SLH-DSA, một cơ chế chữ ký số dựa trên hàm băm, không trạng thái, do Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ chuẩn hóa.
Theo Aptos Labs, nếu được phê duyệt, AIP-137 sẽ không yêu cầu nâng cấp toàn mạng. Ed25519 vẫn là cơ chế chữ ký mặc định cho xác thực giao dịch, trong khi SLH-DSA sẽ được cung cấp như một tùy chọn dành cho người dùng muốn tăng cường bảo vệ trước rủi ro lượng tử.
Điểm đáng chú ý là cơ chế hậu lượng tử này dựa trên SHA-256 – hàm băm vốn đã được sử dụng rộng rãi trong mạng lưới, giúp hạn chế việc phải đưa ra các giả định mật mã mới. Đổi lại, chữ ký sẽ lớn hơn và mất nhiều thời gian xác minh hơn, có thể làm tăng tải cho mạng nếu được áp dụng trên diện rộng.
Aptos Labs nhấn mạnh đây là sự chuẩn bị dài hạn, mang tính thận trọng, chứ không phải phản ứng trước một mối đe dọa trước mắt. Theo tổ chức này, việc chủ động nghiên cứu và triển khai sớm sẽ giúp mạng lưới không rơi vào thế bị động khi công nghệ lượng tử thực sự đạt đến quy mô ứng dụng.
Những thử nghiệm của Solana và các cuộc thảo luận rộng hơn trong ngành xuất phát từ kịch bản rằng các máy tính lượng tử đủ mạnh có thể cho phép kẻ tấn công suy ra khóa riêng từ khóa công khai và giả mạo chữ ký. Dù vậy, giới nghiên cứu vẫn tranh luận gay gắt về mốc thời gian mà điều này có thể trở thành hiện thực.
“Tôi cho rằng rủi ro trong ngắn hạn gần như bằng không. Chuyện này còn cách hàng chục năm,” Adam Back, đồng sáng lập Blockstream và nhà mật mã học, viết trên X. “Vẫn còn vô số thách thức R&D trong mọi lĩnh vực vật lý ứng dụng để xác định liệu điều đó có khả thi ở quy mô hữu dụng hay không. Tuy vậy, việc sẵn sàng cho kỷ nguyên lượng tử là hoàn toàn hợp lý.”
Vương Tiễn
Theo Tapchibitcoin
