Một tổ chức phi lợi nhuận của Thụy Sĩ đang phát triển ứng dụng khách zero-knowledge (ZK) đầu tiên trên thế giới cho Bitcoin, đã đạt được cột mốc quan trọng trong việc đưa bằng chứng ZK vào mạng tiền điện tử có giá trị nhất.

Theo trưởng dự án Robin Linus, trình xác minh của ZeroSync dành cho các tiêu đề block của mạng Bitcoin giúp xây dựng ứng dụng khách dựa trên bằng chứng ZK cho mạng, bước đầu tiên trong roadmap đổi mới không cần cho phép.

Trong thời gian tới, ứng dụng khách có thể cho phép bạn chạy node đầy đủ Bitcoin trên điện thoại di động. Nhưng roadmap đó bao gồm giao thức layer 2 trên Bitcoin, có thể mang các token chẳng hạn như stablecoin, vào mạng Bitcoin, cùng với việc tăng thông lượng từ 20 đến 50 lần mà không yêu cầu bất kỳ hình thức fork nào.

“Điều thú vị về giải pháp đó là, trước hết, bạn có thể xử lý khoảng 100 giao dịch trên layer cơ sở. Và ngoài ra, chúng tôi còn có được quyền riêng tư hoàn hảo, bạn có thể mã hóa cả số tiền giao dịch và biểu đồ giao dịch, sau đó về cơ bản bạn sẽ có được quyền riêng tư tốt nhất, có thể so sánh với Zcash”, Linus chia sẻ.

Lợi ích về quyền riêng tư về cơ bản là sản phẩm phụ của việc sử dụng STARK trong giao thức, hệ thống chứng minh do StarkWare phát minh, chứ không phải là lựa chọn thiết kế có chủ ý.

ZeroSync đã nhận được khoản tài trợ từ Geometry Research vào năm 2022, một khoản từ StarkWare vào đầu năm nay và kể từ đó đã thành lập quỹ này. Nỗ lực đầu tiên của nhóm là sử dụng ngôn ngữ lập trình Cairo của StarkWare bên ngoài hệ sinh thái Ethereum.

Sẽ cần có một soft fork để kích hoạt kết nối Bitcoin không cần niềm tin trên mạng layer 2 theo cách ZeroSync hình dung. Tuy nhiên, ngay cả khi không có điều đó, mạng vẫn có thể hỗ trợ các tính năng hữu ích mà không cần cho phép, chẳng hạn như chuyển token trong đó phí được thanh toán bằng stablecoin, loại bỏ nhu cầu sử dụng BTC để thanh toán cho các giao dịch.

Bitcoin có khả năng chống lại sự thay đổi theo thiết kế, đòi hỏi sự đồng thuận từ các nhà phát triển cốt lõi và sự đồng thuận gần như từ các nhà vận hành node đầy đủ, bao gồm cả các thợ đào. Soft fork trước đó vào năm 2021, được gọi là Taproot, đã được thực hiện trong nhiều năm và chỉ được kích hoạt sau khi hơn 90% nhà vận hành node ra tín hiệu đồng ý.

 “Khả năng kiếm tiền khó có thể thay đổi, nhưng có những đổi mới cần phải thực hiện. Dường như có sự đồng thuận rằng đến một lúc nào đó chúng tôi thực sự muốn có một số loại trình xác minh (zk proof) nào đó trên Bitcoin”.

Linus thấy vai trò của ZeroSync là giúp tìm ra cách tiếp cận hợp lý nhất.

“Chúng tôi cố gắng tham gia vào cộng đồng và thúc đẩy điều đó. Mọi thứ phải miễn phí và là nguồn mở, nếu không nó sẽ không bao giờ được đưa vào layer chính”.

Trong khi đó, bằng chứng trạng thái chain mà họ đã hoàn thành sẽ không yêu cầu bất kỳ loại fork nào.

Chờ đợi sự đơn giản của Bitcoin

Công nghệ bằng chứng ZK vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Có rất nhiều hệ thống bằng chứng khác nhau có sẵn với nhiều điều kiện khác nhau để xem xét. Những lựa chọn đó có sự phân nhánh đối với các máy ảo được xây dựng. Linus nhận ra rằng sẽ rất khó để đạt được sự đồng thuận cho một vấn đề.

Eric Wall, thành viên hội đồng quản trị của StarkNet Foundation và là nhà lãnh đạo tư tưởng về Bitcoin, đã nêu rõ một trong những thách thức đối với quá trình ra quyết định của Bitcoin trong lĩnh vực này.

“Làm thế nào mà cộng đồng Bitcoin có thể đạt được sự đồng thuận về việc lưu giữ một opcode xác minh zk cụ thể, khi bản thân cộng đồng zk không có bất kỳ cách nào đồng thuận về loại zkVM nào sẽ lý tưởng cho Bitcoin trong năm tới, chứ đừng nói đến việc 5 hay 100 năm tới?”

May mắn thay, Linus nhận thấy một giải pháp khả thi thông qua ngôn ngữ lập trình Simplicity, được Blockstream công bố lần đầu tiên khoảng 5 năm trước.

Simplicity, một ngôn ngữ hợp đồng thông minh tương tự như Solidity trên Ethereum, đã được mô tả là “soft fork cuối cùng của Bitcoin”. Linus cho biết, nếu được kích hoạt, nó sẽ “tăng đáng kể trình ngôn ngữ của Bitcoin”.

“Chúng tôi đã bắt đầu thử nghiệm nó vì Blockstream vừa kích hoạt trên testnet Liquid…đó sẽ là bước đầu tiên để chúng tôi thử nghiệm trình xác minh (zk proof) trên layer chính của Bitcoin”.

Đồng sáng lập Eli Ben-Sasson của StarkWare cũng ủng hộ stack Cairo+STARK.

Nhưng Linus cho biết việc chấp nhận Simplicity sẽ cho phép các team zk proof bỏ qua nhu cầu chỉ dựa vào hệ thống bằng chứng này hay hệ thống bằng chứng khác.

“Bạn có thể khá thoải mái lựa chọn hệ thống bằng chứng nào bạn muốn sử dụng… đó là ngôn ngữ cấp cao cho hợp đồng thông minh và về cơ bản cho phép bạn thực hiện bất kỳ loại tính toán nào bạn có thể thực hiện bằng các ngôn ngữ lập trình thông thường”, Linus nói. “Và do đó, sẽ không còn nhiều tranh luận về việc chúng tôi muốn kích hoạt trình xác minh (zk proof) nào – về cơ bản chúng tôi sẽ chỉ thực hiện những gì chúng tôi cho là tốt nhất”.

Nếu bất kỳ ai khác cho rằng họ có hệ thống bằng chứng tốt hơn, họ có thể tự do thực hiện nó mà không cần sự cho phép của bất kỳ ai.

  

Minh Anh

Theo Blockworks