Mạng lưới mở rộng quy mô layer-2 của Bitcoin – đặc biệt là “rollups” đang trở thành chủ đề nóng trong cộng đồng các nhà phát triển crypto như một phương thức mới để giữ cho các khoản thanh toán Bitcoin rẻ, nhanh và phi tập trung. Tuy nhiên, mặc dù có nhiều hứa hẹn, dữ liệu và phân tích từ Galaxy Research cho thấy phần lớn các rollups của Bitcoin sẽ không bền vững.
“Rollups trên Bitcoin đăng dữ liệu lên lớp nền sẽ đối mặt với một vấn đề đáng kể: chi phí để đăng dữ liệu,” nhà phân tích Gabe Parker của Galaxy viết trong một báo cáo được công bố vào thứ Sáu. “Rollups trên Bitcoin sẽ cần tạo ra doanh thu đáng kể từ phí giao dịch trên chính mạng lưới của mình, được thúc đẩy bởi số lượng lớn người dùng trả phí để giao dịch trên layer-2.”
Rollups là môi trường thực thi ngoài chuỗi, nơi các giao dịch được “cuộn lại” và sau đó được xử lý thành các lô trên một blockchain phi tập trung và an toàn hơn. Ethereum đã sử dụng các rollups như Optimism và Arbitrum để mở rộng quy mô từ lâu, nhưng các nhà phát triển chỉ mới gần đây khám phá ra công nghệ để xây dựng các rollups trên Bitcoin.
Rollups Bitcoin sẽ sử dụng blockchain Bitcoin như một “lớp khả dụng dữ liệu.” Điều này có nghĩa là họ sẽ đăng đủ dữ liệu lên blockchain để bất kỳ ai chạy một node Bitcoin thông thường đều có thể khôi phục trạng thái gần đây nhất của mạng lưới rollup bất cứ lúc nào.
Tuy nhiên, các khối Bitcoin chỉ có dung lượng lưu trữ 4MB và việc đăng dữ liệu lên Bitcoin đòi hỏi rất nhiều dữ liệu. Cụ thể, mỗi lần đăng dữ liệu sẽ yêu cầu các đầu ra bằng chứng không tri thức và sự khác biệt về trạng thái – yếu tố thứ hai có kích thước theo khối lượng và loại giao dịch.
“Mỗi lần giao dịch đăng dữ liệu có thể tiêu thụ lên đến 400KB (0,4MB) dung lượng khối, chiếm khoảng 10% dung lượng một khối,” Galaxy viết. Vì sẽ có nhiều rollups dự kiến đăng dữ liệu của họ cứ sau 6 đến 8 khối, các rollups có thể nhanh chóng đẩy phí cơ bản lên mức cao mới và loại bỏ các giao dịch nhỏ hơn.
Do sự cạnh tranh về không gian khối, chỉ những rollups tạo ra doanh thu phí nhiều nhất để trả cho các khối mới có thể tồn tại.
Galaxy ước tính rằng trong môi trường phí thấp, khi các giao dịch thông thường có giá 10 sat/VB (10 satoshis mỗi vByte, một đơn vị dữ liệu không gian khối), các rollups sẽ tích lũy chi phí hàng tháng là 460.000 đô la để chi trả cho an ninh của Bitcoin. Trong môi trường phí cao 50 sat/VB—như khi Ordinals hoặc token được mint thông qua tiêu chuẩn Runes hoặc BRC-20 có hoạt động cao—có thể đẩy chi phí hàng tháng lên đến 2,3 triệu đô la.
Tuy nhiên, ước tính phí giữa các hệ thống rollup khác nhau vẫn rất biến động – đặc biệt là vì chưa có rollups thực sự nào ra mắt trên Bitcoin. BitcoinOS, công ty tuyên bố đã xác minh bằng chứng không tri thức đầu tiên trên Bitcoin, đã nói vào tháng 4 rằng họ dự kiến ban đầu sẽ đạt được quy mô gấp 10 lần cho các giao dịch.
Mức độ mà các chi phí này được chuyển đến người dùng rollup cũng phụ thuộc vào mức độ hoạt động của rollup: Khối lượng càng lớn, chi phí cho mỗi giao dịch cá nhân càng nhỏ.
“Đáng chú ý là ước tính về kích thước bằng chứng zk và sự khác biệt trạng thái liên tục phát triển khi các nhóm nghiên cứu và tối ưu hóa các cơ chế nén dữ liệu,” Galaxy cho biết.
Một hệ thống rollup Bitcoin đang nổi lên có tên là “Build on Bitcoin” (BOB), một rollup lai được thiết kế để kết nối với cả Ethereum và Bitcoin. Hiện tại, BOB chỉ là một layer-2 của Ethereum cung cấp các giao dịch nhanh, gần như miễn phí, nhưng sau này sẽ nâng cấp để kết nối trực tiếp với Bitcoin.
Alexei Zamayatin, đồng sáng lập BOB, tin rằng các rollups Bitcoin có thể rẻ như các rollups Ethereum—nhưng họ không nên sử dụng chuỗi chính của Bitcoin cho lớp khả dụng dữ liệu.
Thay vào đó, ông đề xuất sử dụng Celestia hoặc một sidechain Bitcoin được đào hợp nhất cho mục đích này – một lựa chọn rẻ hơn nhưng mất đi tính phi tập trung và an ninh hoàn toàn của Bitcoin.
“Không ai sẽ sử dụng Bitcoin L2 nếu chúng đắt hơn Ethereum L2 gấp 100 lần, chỉ vì ‘nó là Bitcoin’,” Zamayatin viết trên Twitter vào thứ Sáu để phản hồi báo cáo của Galaxy. “Tin tốt: Chúng sẽ không đắt hơn.”
Xem giá BTC tại đây.
Quản Trọng
Theo Decrypt