Tháng 10/2025, các ngân hàng trung ương trên thế giới đã mua ròng 53 tấn vàng, tăng 36% so với tháng trước và đạt mức cao nhất trong năm. Động thái tích lũy vàng mạnh mẽ này phản ánh mối lo ngại ngày càng lớn về bất ổn kinh tế vĩ mô, đồng thời thể hiện xu hướng chuyển dịch chiến lược khỏi các tài sản truyền thống định giá bằng đồng đô la Mỹ.

Kỷ lục mua vàng cho thấy sự chuyển hướng chiến lược rõ nét

Theo số liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới, chỉ riêng trong tháng 10, các ngân hàng trung ương đã mua ròng 53 tấn vàng—mức cao nhất kể từ đầu năm—với sự dẫn đầu của Ba Lan, Brazil và một số nền kinh tế mới nổi. Tính chung từ đầu năm đến hết tháng 10, tổng lượng vàng mua vào đạt 254 tấn, đưa năm 2025 trở thành năm có mức tích trữ vàng cao thứ tư trong thế kỷ XXI. Xu hướng này phản ánh mối lo ngại về sự ổn định kinh tế toàn cầu và nhu cầu đa dạng hóa dự trữ ngoại hối.

Ngân hàng Trung ương Ba Lan dẫn đầu với 16 tấn vàng mua vào trong tháng 10, nâng tổng dự trữ vàng của quốc gia này lên mức kỷ lục 531 tấn, chiếm khoảng 26% tổng dự trữ ngoại hối. Brazil cũng tăng thêm 16 tấn, Uzbekistan bổ sung 9 tấn, Indonesia mua vào 4 tấn. Thổ Nhĩ Kỳ, Cộng hòa Séc và Cộng hòa Kyrgyz đều tăng thêm từ 2-3 tấn. Ngoài ra, Ghana, Trung Quốc, Kazakhstan và Philippines đều gia tăng dự trữ vàng, trong khi Nga giảm 3 tấn xuống còn 2.327 tấn.

Đáng chú ý, 95% ngân hàng trung ương được khảo sát dự báo sẽ tiếp tục tăng dự trữ vàng trong năm tới. Serbia dự kiến gần như tăng gấp đôi lượng vàng nắm giữ lên 100 tấn vào năm 2030, trong khi Madagascar và Hàn Quốc cũng đang cân nhắc mở rộng dự trữ. Nhu cầu mua vàng vẫn duy trì ở mức cao bất chấp giá vàng tăng, khẳng định vai trò chiến lược của kim loại quý này trong bối cảnh thế giới đầy biến động.

Mỹ thiết lập Bitcoin là tài sản dự trữ quốc gia

Xu hướng đa dạng hóa tài sản dự trữ hiện đã lan sang lĩnh vực kỹ thuật số, khi các tổ chức nhà nước bắt đầu xem xét Bitcoin như một tài sản bổ sung tiềm năng bên cạnh vàng.

Tại Mỹ, Thượng nghị sĩ Cynthia Lummis cho biết việc cấp vốn cho Quỹ Dự trữ Bitcoin Chiến lược “có thể bắt đầu bất cứ lúc nào”, dựa trên sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump công nhận Bitcoin là tài sản dự trữ quốc gia. Hiện Bộ Tài chính Mỹ đang quản lý khoảng 200.000 BTC—tương đương 17 tỷ USD—thông qua cơ chế sử dụng tài sản bị tịch thu mà không ảnh hưởng đến ngân sách quốc gia.

Dự luật ngân sách năm 2026 của Hạ viện yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu trong 90 ngày về quy trình lưu ký, tiêu chuẩn và ứng dụng AI trong thực thi các lệnh trừng phạt; đồng thời cấm sử dụng ngân sách cho phát triển đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Hiện chưa có quy định bắt buộc mua thêm Bitcoin ngoài số tài sản bị tịch thu, để ngỏ khả năng mở rộng dự trữ trong tương lai.

Theo mô hình kinh tế của VanEck, nếu Mỹ mua vào một triệu Bitcoin trước năm 2029, có thể bù đắp khoảng 18% nợ quốc gia vào năm 2049. Các chuyên gia của CoinShares nhận định dự trữ Bitcoin sẽ củng cố vị thế công nghệ và tăng khả năng chống lạm phát cho quốc gia, trong khi các nhà kinh tế của Chainalysis cảnh báo việc nhiều nước cùng lúc tích trữ Bitcoin có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường.

Cuộc đua xây dựng dự trữ Bitcoin giữa các bang và quốc gia

Texas đã đi đầu khi ngày 20/11 trở thành bang đầu tiên của Mỹ mua Bitcoin cho kho bạc, với giao dịch trị giá 10 triệu USD thông qua quỹ ETF Bitcoin giao ngay của BlackRock khi giá giảm xuống 87.000 USD. Động thái này cho thấy các chính quyền địa phương ngày càng coi Bitcoin là tài sản chiến lược.

Không chỉ tại Mỹ, xu hướng này còn lan rộng ra quốc tế. Quốc hội Đài Loan đã kêu gọi chính phủ kiểm toán lượng Bitcoin nắm giữ và xem xét bổ sung tiền điện tử vào dự trữ chiến lược, với cam kết của Thủ tướng Cho Jung-tai sẽ trình báo cáo chi tiết vào cuối năm. Các nhà lập pháp Đài Loan bày tỏ lo ngại về sự phụ thuộc quá lớn vào tài sản định giá bằng đô la Mỹ, chiếm hơn 90% trong tổng số 602,94 tỷ USD dự trữ ngoại hối của đảo quốc này.

Các chuyên gia của Deutsche Bank dự báo đến năm 2030, Bitcoin có thể xuất hiện trong bảng cân đối kế toán của các ngân hàng trung ương, cùng tồn tại với vàng như một biện pháp phòng ngừa lạm phát và rủi ro địa chính trị. Khi các quốc gia chạy đua tích trữ cả tài sản truyền thống lẫn kỹ thuật số, bức tranh dự trữ toàn cầu đang đứng trước nguy cơ thay đổi lịch sử.