Bất ổn về pháp lý khiến dòng tiền rời khỏi sàn giao dịch

Quý 2 đã kết thúc, tâm lý trong thị trường dần được cải thiện, khi Bitcoin quay về mốc 31,000 USD và vốn hóa cũng có sự tăng trưởng nhẹ. Công lớn trong lần tăng này không thể kể đến các quỹ như BlackRock, Fidelity, Charles Schwab…tham vọng chiếm lấy một phần thị trường crypto rộng lớn của họ thông qua ETF Bitcoin đã khiến giá của BTC tăng ở nửa cuối tháng 6/2023. 

Đọc thêm: Lý do các ông lớn đăng ký quỹ ETF Bitcoin

Đây là niềm vui dành riêng cho Bitcoin và các nhà đầu tư trên thị trường, còn các sàn giao dịch lại không có thời gian để làm điều đó, khi vấn đề pháp lý vẫn bủa vây quanh họ.

Với Binance, cuộc chiến pháp lý vào đầu tháng 6 với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) đã khiến nhiều người dùng quay lưng với sàn giao dịch lớn nhất thế giới. Theo DeFiLlama, dòng tiền chảy ra từ Binance trong tháng 6 ở mức 3.8 tỷ USD, gấp hai lần so với tháng 5 và cao nhất tính từ đầu năm cho đến nay.  

Một số sàn giao dịch khác như OKX, Crypto.com hay Kucoin cũng chịu cảnh tương tự, nhưng họ chỉ bị “đỏ” vài chục cho đến vài trăm triệu USD. Giá Bitcoin đã tăng hơn 40% so với đầu năm 2023, nhưng hoạt động kinh doanh vẫn còn khó khăn đối với các sàn giao dịch.

Không chỉ khó khăn tại Mỹ, Binance còn gặp rắc rối tại nhiều quốc gia. Từ Brazil, Đức, Anh, Hà Lan, Bỉ cho đến Pháp, Binance đều đối mặt với những thử thách đến từ nhà làm luật.

Theo dữ liệu của The Block, thị phần của Binance trên thị trường spot đã giảm từ khoảng 60% xuống 42%. Ngoài ra, tổng thị phần của sàn giao dịch này giảm xuống 7% chỉ tính riêng tháng 6/2023. 

Theo Riyad Carey – Chuyên viên nghiên cứu thị trường tại Kaiko, Binance có thể dễ dàng vượt qua được những cáo buộc dân sự từ phía SEC. Đã từng có ví dụ điển hình cho trường hợp này, vào tháng 2/2023, sàn giao dịch Kraken đã từng đóng phạt 30 triệu USD và đóng của vĩnh viễn dịch vụ stake để tránh vướng vào vấn đề pháp lý với SEC. 

Nhưng những bản cáo trạng về hình sự đã đưa vụ việc lên một mức độ khác biệt, nhà đầu tư và các quốc gia nhìn vào Binance với nhiều nghi ngại về mức độ trong sạch của sàn giao dịch lớn nhất thế giới. Dù cho trước đó, ông Pattrick Hilman – CSO của Binance đã khẳng định công ty luôn tuân thủ và phối hợp với các cơ quan chính quyền Mỹ, nhưng sự kiện FTX năm ngoái vẫn khiến các nhà đầu tư lo ngại. 

Người dùng vẫn sợ kịch bản xấu đến với Binance hay Coinbase dù các sàn liên tục đưa ra tuyên bố trấn an. Cứ mỗi tin xấu trên truyền thông, nhà đầu tư sẽ lại thêm phần lo âu về tài sản họ gửi trên các sàn giao dịch. Do đó, khó có thể ngăn cản được hiệu ứng rút tiền hoặc luân chuyển sang các sàn giao dịch khác, nơi đem lại cho nhà đầu tư cảm giác an toàn hơn. 

Đọc thêm: Sự trỗi dậy và lụi tàn của đế chế FTX

Khi Binance, Coinbase vướng vào vấn đề pháp lý, nhiều sàn giao dịch cũng tranh thủ cơ hội để cạnh tranh “ngôi vương”. Những cái tên như Bybit, Huobi, OKX…mong muốn chiếm lĩnh thị phần trong cơn bão pháp lý của Binance và Coinbase. Trước đây khi FTX sụp đổ, các sàn giao dịch khác cũng được hưởng lợi rất nhiều từ việc này.

Theo DeFiLlama, sau khi không còn sự hiện diện của FTX, OKX đã nhận về hơn 4.1 tỷ USD tài sản gửi vào. Theo thời gian, OKX dần chiếm được lòng tin của nhiều người dùng crypto, đặc biệt là tại Châu Á. 

Nhưng nhìn chung, vấn đề pháp lý vẫn đang đem lại xu hướng tiêu cực cho phần lớn các sàn giao dịch trên thị trường. Theo Kaiko, xu hướng suy giảm không chỉ diễn ra ở sàn giao dịch gặp vấn đề pháp lý, ngay cả Kraken, OKX hay Huobi cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Hoạt động giao dịch spot của các nền tảng trên đã giảm hơn 50% xuống mức thấp nhất kể từ năm 2020.

Tòa án Tối cao có thể ngăn chặn dòng tiền liên tục chảy ra 

Các nhà đầu tư luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho Binance bởi nguồn thanh khoản dồi dào và vị thế lớn nhất thế giới của sàn giao dịch này. Còn đối với Coinbase, ngoài việc được niêm yết chứng khoán tại Mỹ, tinh thần thép – luôn đứng lên đấu tranh vì crypto của sàn luôn được công đồng nể phục và trông theo.

Do nắm được lòng tin của đông đảo người dùng, rất khó để Binance và Coinbase rời khỏi “vũ đài” nếu không có một đòn giáng cực mạnh đến từ tòa án Mỹ. Đây chắc chắn là kịch bản không ai trên thị trường mong muốn, nên chúng ta sẽ bàn về hướng ngược lại. 

Tiền từ các sàn giao dịch lớn sẽ không còn chảy ra thành dòng nếu Coinbase hay Binance thắng SEC. Theo Cointelegraph, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh hay Amy Coney Barrett – những cá nhân thuộc Tòa án Tối cao có thể đang không hài lòng với cách giải thích luật của SEC. Họ có thể chuyển hướng vụ việc sang chiều tích cực cho các sàn giao dịch nếu xét theo ví dụ dưới đây. 

Đọc thêm: Động cơ thực sự của SEC và nước Mỹ 

Theo J.W. Verret – Phó giáo sư tại Trường Luật George Mason, Tòa án Tối cao đã nhấn mạnh, khi các cơ quan cố gắng điều chỉnh vấn đề vươn tầm quốc tế, họ cần được Quốc hội cho phép rõ ràng. Điều này đã được áp dụng trong các vụ kiện gần đây nhằm hạn chế sự lạm quyền của cơ quan hành pháp thuộc chính quyền Obama hay Biden. 

Đơn cử như khi Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cố gắng điều chỉnh thuốc lá, FDA xác định chúng thuộc thẩm quyền của họ đối với các loại thuốc. Tòa án Tối cao không nghĩ vậy và đã bác bỏ lập luận của cơ quan FDA. Dù xét về mặt kỹ thuật nicotin như một loại thuốc, nhưng theo Tòa án Tối cao chúng không thuộc nhóm thuốc được Quốc hội phê duyệt khi thành lập FDA. 

Tương tự như vậy, Tòa án Tối cao đã quyết định hủy bỏ chương trình xóa nợ cho sinh viên của Tổng thống Joe Biden đề xuất vì vấn đề thẩm quyền không phù hợp. Paul Grewal – Cố vấn pháp lý của Coinbase đã xem xét và đặt crypto thay cho sinh viên hoặc thuốc lá trong trường hợp trên để hình dung về một kết quả tương tự. 

Về phía lập luận của Gary Gensler – Chủ tịch SEC, Luật Chứng khoán từ năm 1930 đã thích nghi được với thời đại Internet nên có thể làm điều tương tự cho crypto. Lập luận này sẽ có trọng lượng nếu SEC thực hiện điều chỉnh dành cho crypto, tương tự với những việc họ đã làm với Internet. 

Điển hình như trong nhiều năm qua, SEC đã cho phép gửi cáo trạng qua Internet và có tác động tuyên truyền hoặc xử phạt lên nhiều phương tiện truyền thông. Nhưng khi nhắc đến crypto, SEC thể hiện sự kiên quyết và khẳng định rằng các công ty hay nhà phát triển phải tuân thủ Luật Chứng khoán. Mặc dù họ biết rằng, nếu không có sự điều chỉnh sắc thái thì các công ty hay nhà phát triển không thể nào tuân thủ được.

Câu nói “chỉ cần đăng ký” của ông Gensler kèm theo thái độ ngang nhiên phớt lờ nhiều câu hỏi về việc Xây dựng quy tắc vào năm 2022 của Coinbase cho thấy, trường hợp này khá phù hợp với ví dụ của FDA kể trên.

Cụ thể, Tòa án Tối cao sẽ bác bỏ vụ kiện nếu các cơ quan cố gắng điều chỉnh những thứ lẽ ra chưa bao hàm hoặc được Quốc hội Mỹ đề cập cụ thể trong phạm vi thẩm quyền của họ.

Những vụ việc này thường được gọi là Major Questions Doctrine (MQD). Đây không phải lần đầu MQD được các nhà nghiên cứu kiểm chứng, họ cho rằng chúng như một kim chỉ nam về hiến pháp hay định hướng của chính quyền nhằm hạn chế sự lạm quyền của các cơ quan khác nhau. 

Những lập luận trên chỉ nhằm tham khảo một hướng đi giúp sớm đưa vụ kiện đến hồi kết và đem lại sự phát triển ổn định cho các sàn giao dịch. Các đối tượng như Binance hay Coinbase có thể nhìn vào tấm gương của Ripple để nhận thấy sự chững lại rõ rệt do những cáo buộc pháp lý dai dẳng từ SEC gây ra.

Do đó, hiện tượng dòng tiền chảy ra khỏi các sàn giao dịch sẽ còn tiếp diễn, nhưng chúng sẽ nhỏ giọt dần khi vụ kiện đi vào giai đoạn chững lại để chờ những động thái rõ ràng hơn.