Các nhà phát triển Solana vừa trình làng một đề xuất quan trọng, nhằm cải tổ toàn diện lịch trình lạm phát của mạng lưới. Động thái này có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang cơ chế phát hành token hạn chế hơn, đồng thời tái định hình kinh tế staking trên toàn hệ sinh thái Solana.

Nếu được thông qua, đề xuất SIMD-0411 sẽ giảm tốc độ tăng trưởng nguồn cung SOL một cách quyết liệt, dự kiến cắt giảm lượng phát hành hàng năm từ 20%–30% trong vài năm tới.

Được công bố trên kho lưu trữ cải tiến chính thức của Solana Foundation, đề xuất này đặt mục tiêu tăng gấp đôi tốc độ giảm lạm phát hàng năm của Solana. Thay vì giảm lạm phát 15% mỗi năm như hiện tại, mạng lưới sẽ điều chỉnh mức giảm lên 30% mỗi năm cho tới khi đạt mục tiêu lạm phát dài hạn là 1,5%.

Những điểm đổi mới trong đề xuất

Theo các thông số hiện hành, Solana dự kiến sẽ đạt mức lạm phát cuối cùng vào khoảng năm 2032. Tuy nhiên, với mô hình mới, mốc thời gian này sẽ được rút ngắn gần ba năm, có thể đến sớm nhất vào năm 2029.

Các mô phỏng từ đề xuất cho thấy mạng lưới sẽ tránh phát hành khoảng 22,3 triệu SOL từ nay đến năm 2031 — tương đương gần 3 tỷ USD theo giá thị trường hiện tại.

Trên thực tế, việc này sẽ giảm lượng SOL mới lưu thông hàng năm, khiến lợi suất staking giảm dần theo thời gian, và đưa đường cong nguồn cung của Solana tiến gần hơn tới các mạng lưới “lạm phát thấp, sử dụng cao” như Ethereum.

Cộng đồng nhìn nhận đa chiều: Lợi ích và rủi ro

Những người ủng hộ đề xuất cho rằng lịch trình lạm phát hiện tại đang tạo áp lực giảm giá kéo dài lên token, nhất là trong các giai đoạn nhu cầu yếu. Khi các quỹ ETF hấp thụ lượng SOL lớn hơn dự kiến trong thời gian gần đây, nhiều chuyên gia nhận định việc chuyển nhanh sang lạm phát thấp sẽ củng cố sự khan hiếm nguồn cung về lâu dài.

Bên cạnh đó, họ cũng nhấn mạnh hoạt động mạng lưới ngày càng tăng — đặc biệt trong chuyển tiền bằng stablecoin, thanh toán và giao dịch memecoin — cho phép Solana dựa nhiều hơn vào doanh thu phí, giảm sự phụ thuộc vào phát hành token cao để duy trì phần thưởng cho validator.

Tuy nhiên, vẫn còn những ý kiến trái chiều.

Các nhà vận hành validator cảnh báo rằng việc giảm lạm phát quá mạnh có thể ảnh hưởng tới động lực kinh tế bảo vệ an ninh mạng lưới. Lợi suất staking dự kiến sẽ giảm từ khoảng 6% hiện nay xuống 5% trong năm đầu tiên, 3,5% ở năm thứ hai và chỉ còn hơn 2% vào năm thứ ba. Một số ý kiến lo ngại rằng lợi suất thấp sẽ khiến các validator nhỏ rút lui, làm dấy lên nguy cơ tập trung hóa mạng lưới.

Hiện tại, đề xuất vẫn chưa được phê duyệt và phải trải qua quá trình đánh giá cộng đồng, kiểm thử xác thực cũng như quy trình quản trị toàn mạng lưới.

Bước ngoặt quan trọng cho chính sách tiền tệ của Solana

Nếu được thông qua, SIMD-0411 sẽ đánh dấu sự điều chỉnh tokenomics lớn nhất của Solana kể từ khi ra mắt.

Trong bối cảnh dòng vốn ETF gia tăng và vấn đề phát hành nguồn cung được xem xét, Solana đang bước vào giai đoạn then chốt, nơi thiết kế kinh tế, chi phí bảo mật và tính bền vững dài hạn cùng hội tụ.

Việc các validator lựa chọn ưu tiên giữa sự khan hiếm nguồn cung hay ổn định lợi suất staking sẽ quyết định tương lai của chính sách tiền tệ SOL, cũng như ảnh hưởng đến xu hướng thị trường của Solana trong giai đoạn hướng tới năm 2026.

Nhà cung cấp phân tích blockchain Glassnode vừa công bố dữ liệu cho thấy có “mối tương quan âm mạnh” giữa hoạt động của Bitcoin và USDT trong hai năm qua.

Trên X hôm thứ Tư, Glassnode so sánh giá Bitcoin với dòng ròng USDT trên các sàn giao dịch từ tháng 12/2023. Phân tích chỉ ra rằng khi USDT rút ra khỏi sàn, giá Bitcoin thường tăng.

“Trong các giai đoạn hưng phấn, USDT thường chảy ra với mức –100–200 triệu USD mỗi ngày khi nhà đầu tư chốt lời,” Glassnode nhận định. “Đỉnh 126.000 USD vào tháng 10 ghi nhận dòng ròng vượt 220 triệu USD (trung bình 30 ngày). Đây là tín hiệu chốt lời rõ ràng, hiện đang giảm dần khi dòng tiền chuyển sang tích cực trở lại.”

Trước đó, báo cáo của Whale Alert vào tháng 4 cũng cho thấy mối liên hệ rõ rệt giữa Bitcoin và USDT, khi nhà phát hành stablecoin thường tạo mới USDT trong các đợt tăng giá của Bitcoin và đốt USDT trong các đợt điều chỉnh. Hiện Bitcoin và USDT vẫn là hai tài sản kỹ thuật số lớn nhất và thứ ba theo vốn hóa thị trường, lần lượt khoảng 1,8 nghìn tỷ USD và 184 tỷ USD.

Tháng 7, Chính phủ Mỹ thông qua GENIUS Act, thiết lập khung pháp lý cho các stablecoin thanh toán. CEO Tether Paolo Ardoino xác nhận USDT sẽ tuân thủ luật mới và thông báo sắp ra mắt USAT, stablecoin gắn với USD theo chuẩn GENIUS.

Ngoài ra, Chính phủ Mỹ và một số bang cũng đang xem xét tích trữ Bitcoin làm dự trữ chiến lược. Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp vào tháng 3, chỉ đạo tạo lập dự trữ tài sản số. Tuy nhiên, các báo cáo cho thấy kế hoạch này vẫn chưa được triển khai, chủ yếu dựa vào việc tích trữ crypto bị tịch thu.

Tô Tần

Một vụ kiện dài 284 trang được nộp ngày 24/11 tại tòa án liên bang Bắc Dakota đại diện cho 306 gia đình Mỹ mất người thân trong các vụ tấn công của Hamas ngày 7/10/2023 nhắm vào Binance.

Vụ kiện yêu cầu Binance, cựu CEO Changpeng Zhao và giám đốc Guangying “Heina” Chen bồi thường khoảng 1 tỷ USD, con số này sẽ tự động tăng lên 3 tỷ USD nếu các nguyên đơn thắng kiện theo Đạo luật Chống Khủng bố (Anti-Terrorism Act – ATA).

Bằng chứng bao gồm phân tích on-chain liên kết khoảng 1 tỷ USD dòng tiền với Hamas, Palestinian Islamic Jihad, Hezbollah và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), cùng với việc Binance thừa nhận có hành vi phạm tội năm 2023 vì không báo cáo các giao dịch đáng ngờ liên quan các tổ chức này.

Điểm đặc biệt của vụ kiện nằm ở cơ chế pháp lý và đội ngũ luật sư hùng hậu. Willkie Farr & Gallagher dẫn đầu nhóm nguyên đơn, với luật sư crypto và cựu Chủ tịch CFTC Christopher Giancarlo tham gia. Luật sư chính Lee Wolosky đồng lãnh đạo bộ phận kiện tụng của Willkie, từng giữ chức Đại sứ dưới nhiều chính quyền.

Như luật sư Consensys Bill Hughes nhận định trên X, sự xuất hiện của đội ngũ này cho thấy một chiến lược rõ ràng: ATA với cơ chế “bồi thường gấp ba” có thể áp dụng cho các sàn tập trung khi lỗi tuân thủ trở thành hỗ trợ có chủ ý, thay vì chỉ là một vụ kiện dò tìm để đạt thỏa thuận.

Vụ kiện dựa trên phán quyết Raanan v. Binance hồi tháng 2, khi một thẩm phán liên bang tại Manhattan từ chối bác bỏ các cáo buộc JASTA đối với Binance. Raanan mở đường cho việc trình bày dữ liệu giao dịch, tin nhắn nội bộ và 70 trang phân tích mối quan hệ giữa Binance với sàn Nobitex của Iran, được Elliptic gọi là “cơ sở hạ tầng quan trọng” giúp IRGC né tránh lệnh trừng phạt.

ATA và khác biệt với vụ Twitter

Đạo luật Chống Khủng bố cho phép công dân Mỹ bị thương tổn bởi khủng bố quốc tế đòi bồi thường gấp ba từ bất kỳ ai hỗ trợ những kẻ tấn công.

Năm 2016, JASTA bổ sung trách nhiệm thứ cấp: nguyên đơn phải chứng minh bị cáo có “nhận thức chung” về vai trò trong hoạt động khủng bố và cung cấp “hỗ trợ đáng kể có chủ ý”.

Vụ Twitter v. Taamneh (2023) của Tối cao Pháp viện Mỹ quyết định rằng chỉ cung cấp dịch vụ “thông thường” không đủ; nguyên đơn phải chứng minh “tham gia có ý thức và có lỗi”. Các nền tảng mạng xã hội thoát trách nhiệm vì dịch vụ của họ phổ quát và nỗ lực kiểm duyệt giảm khả năng đồng lõa có ý thức.

Sàn crypto lại khác. Vụ kiện chỉ ra lệnh đồng thuận của FinCEN 2023 xác nhận Binance “không báo cáo các giao dịch liên quan các nhóm khủng bố như Al Qaeda, ISIS, Hamas’ Al-Qassam Brigades và Palestinian Islamic Jihad”.

Vụ kiện còn trích tin nhắn nội bộ, trong đó nhân viên compliance nói rằng khách hàng “đến để phạm tội” và “chúng tôi thấy xấu nhưng nhắm mắt làm ngơ”. Đây là điểm then chốt: từ “chúng tôi chỉ là nền tảng” chuyển thành “các bị cáo chủ ý xây dựng cơ sở hạ tầng cho nhóm bị trừng phạt”.

Kiến trúc off-chain và trách nhiệm pháp lý

Vụ kiện cáo buộc Binance xây dựng sàn để né tránh AML/KYC, ưu tiên khách VIP, khuyến khích che giấu vị trí, và phá hoại giám sát theo chỉ đạo của CZ.

Sàn tập trung gom tiền khách hàng vào trong ví chung (omnibus wallet), ghi nhận nội bộ thay vì on-chain. Giao dịch được tính nội bộ, chỉ khi rút tiền mới chạm blockchain công khai. Theo nguyên đơn, cơ cấu này tạo “hệ thống tài chính” cho tổ chức khủng bố nước ngoài chuyển tiền mà không để lại dấu vết blockchain.

FinCEN 2023 ghi nhận Binance phải duy trì chương trình AML và nộp SAR, nhưng hệ thống báo cáo và nhân viên đã nhiều lần thất bại, bảo vệ khách bị đánh dấu và khuyến khích “né KYC quốc tế”.

Vụ kiện nêu rằng Binance xử lý khoảng 7,8 tỷ USD dòng tiền với sàn Nobitex, chiếm ~70% khối lượng crypto tại Iran. Một tài khoản liên kết Hezbollah có gần 17,8 triệu USD giao dịch trong chưa đầy hai năm, bao gồm dòng tiền trực tiếp từ một nhà tài trợ bị OFAC chỉ định.

Nguyên đơn khẳng định Binance biết Hamas và các nhóm liên quan dùng nền tảng, nhưng vẫn chọn lợi nhuận hơn nghĩa vụ chống khủng bố.

Nếu chứng minh kiến trúc sàn và ưu đãi VIP thiết kế nhằm hỗ trợ dòng tiền bị trừng phạt, nguyên đơn thỏa tiêu chuẩn “tham gia có ý thức và có lỗi” theo Taamneh. Họ còn cáo buộc Binance chủ động duy trì ví, chuyển tiền và tiếp cận thanh khoản USD, khiến các vụ tấn công ngày 7/10 trở nên có thể dự đoán.

Hậu quả pháp lý và hệ thống

Mối nguy ngắn hạn không chỉ là 3 tỷ USD, vì quá trình điều tra sẽ kéo dài, và Binance có thể viện lý do thẩm quyền. Nguy cơ thực sự là vụ Raanan và vụ kiện hiện tại tạo mẫu để các nguyên đơn khác sao chép.

Ngay cả khi chưa có phán quyết cuối, vụ kiện tăng thêm áp lực với ngân hàng và quy định. Binance.US từng phải đình chỉ nạp USD khi các đối tác ngân hàng cắt kênh fiat; khối lượng BUSD giảm từ 12 tỷ USD/ngày xuống dưới 1 tỷ USD vào giữa 2025.

Cơ quan Chứng khoán châu Âu cảnh báo Binance chiếm hơn một nửa khối lượng giao dịch crypto toàn cầu, tạo rủi ro hệ thống nếu áp lực pháp lý buộc sàn thu hẹp hoạt động.

Ngân hàng định giá rủi ro pháp lý trong quyết định phục vụ. ATA lặp lại khiến các sàn offshore tốn kém hơn, thúc đẩy KYC nghiêm ngặt và phân tích blockchain sâu hơn, tăng chi phí tuân thủ.

Vụ đồng thuận FinCEN 2023 yêu cầu Binance có giám sát 5 năm, bao gồm kiểm soát thời gian thực liên quan Iran, Syria, Lebanon và Gaza. Việc phân tán thanh khoản các cặp USDT, TRX, BTC/ETH trở nên tất yếu.

Các quỹ ETF Bitcoin và Ethereum tập trung quyền truy cập USD vào các môi giới Mỹ có quản lý, không chịu giám sát AML hay rủi ro ATA.

Đối với nhà giao dịch cần truy cập tần suất cao hoặc altcoin sâu, lựa chọn rõ ràng: ở lại sàn offshore và chịu chi phí compliance, hay chuyển sang DEX thiếu fiat on-ramp nhưng không có điểm nghẽn tập trung.

Nếu vụ kiện hiện tại vượt qua các động thái bác bỏ, nhiều vụ kiện ATA/JASTA nhắm vào các sàn có tiền sử thực thi sẽ xuất hiện. Cơ chế pháp lý để bồi thường gấp ba đã tồn tại; câu hỏi còn lại là bằng chứng và mức độ hỗ trợ.

Sự tham gia của Willkie Farr gửi thông điệp mạnh mẽ: thất bại trong tuân thủ nghiêm trọng có thể vượt qua mọi sự cảm thông của ngành. Các gia đình nguyên đơn không nhất thiết phải thắng kiện để thay đổi dòng tiền; họ chỉ cần sống sót đủ lâu để khiến mọi sàn có hồ sơ compliance tương tự tự hỏi liệu mình có phải là “kế tiếp” không.

Thạch Sanh

Zcash (ZEC) có thể đã trải qua một tuần giảm giá sâu, mất gần 20% giá trị, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc tâm lý thị trường hoàn toàn bi quan. Một bản cập nhật mới từ Kho bạc Tài sản Số (DAT) đang thổi luồng sinh khí tích cực vào đồng coin bảo mật này, cho thấy phía sau những cây nến đỏ trên biểu đồ giá vẫn còn nhiều câu chuyện đáng chú ý. Dưới đây là những diễn biến mới nhất xoay quanh ZEC.

Một canh bạc lớn của DAT vào Zcash

Reliance Global Group đã quyết định “đặt cược” toàn bộ danh mục kho bạc tài sản số (DAT) vào Zcash (ZEC), đồng thời rút lui khỏi tất cả các khoản đầu tư tiền điện tử còn lại. Bước đi mang tính chiến lược này được đưa ra sau quá trình rà soát toàn diện do Hội đồng Cố vấn Tiền điện tử của công ty chủ trì, với kết luận rằng ZEC là tài sản sở hữu tiềm năng giá trị dài hạn vượt trội nhất.

Trong tuyên bố mới nhất, Reliance Global Group nhấn mạnh các lợi thế nổi bật của Zcash như công nghệ bảo mật tiên tiến, nền tảng kiến trúc kế thừa từ Bitcoin, cùng thiết kế thân thiện với yêu cầu tuân thủ pháp lý.

Trước đó, Coin Photon cũng ghi nhận đà tăng trưởng ấn tượng của Zcash trong suốt ba tháng qua, vì vậy sự tự tin của doanh nghiệp này không phải là điều quá bất ngờ.

Chủ tịch kiêm CEO Reliance Global Group, ông Ezra Beyman, cho biết:

“Trong quá trình tái đánh giá bối cảnh tài sản số đang biến động nhanh chóng, chúng tôi nhận thấy kiến trúc bảo mật cùng tính linh hoạt cho các tổ chức của Zcash phù hợp với tầm nhìn dài hạn của công ty hơn bất kỳ một danh mục tiền điện tử đa dạng nào.”

Dưới áp lực

Dữ liệu mới nhất cho thấy tâm lý “né rủi ro” đang bao trùm thị trường một cách khá rõ nét. Trên các cặp giao dịch lớn như BTC, ETH, SOL và BNB, ZEC đã sụt giảm từ 13–18% chỉ trong vòng một tuần, phản ánh sự suy yếu tương đối của đồng coin này so với mặt bằng chung.

Tuy vậy, diễn biến trong 24 giờ gần nhất đã có dấu hiệu chững lại, cho thấy áp lực bán đang dần hạ nhiệt thay vì tiếp tục bị đẩy mạnh.

Ở thị trường phái sinh, hợp đồng mở (OI) chỉ thu hẹp nhẹ và vẫn neo quanh ngưỡng 695 triệu USD, cho thấy giới giao dịch chưa vội đóng toàn bộ vị thế. Trong khi đó, tỷ lệ funding rate duy trì ở mức âm, phản ánh sự nghiêng về các lệnh Short, nhưng chưa xuất hiện dấu hiệu gia tăng đòn bẩy một cách quyết liệt.

Động lượng đang chậm lại

Tại thời điểm ghi nhận, ZEC đang giao dịch quanh mốc 496 USD, nối dài đà sụt giảm hơn 20% trong vòng một tuần qua.

Việc giá xuyên thủng đường EMA 20 ngày cho thấy động lượng ngắn hạn đang suy yếu rõ rệt. Tuy vậy, các đường EMA 50, 100 và 200 ngày vẫn nằm thấp hơn khá xa so với vùng giá hiện tại, hàm ý xu hướng chủ đạo vẫn chưa bị phá vỡ.

Chỉ báo RSI phản ánh lực mua đang dần suy giảm, song thị trường vẫn chưa rơi vào trạng thái quá bán. Cùng lúc, chỉ báo CMF chuyển sang vùng âm, xác nhận dòng tiền đang rút ra khi áp lực bán ngày càng gia tăng.

Suốt cả tuần qua, ZEC chủ yếu vận động trong trạng thái tích lũy dưới áp lực. Dù vậy, khả năng phục hồi vẫn được để ngỏ nếu nhu cầu mua quay trở lại trong ngắn hạn.

SN_Nour